Szacuje się, że ponad 40 procent ciąż jest niezaplanowanych. Znając pierwsze objawy ciąży, można wcześniej zorientować się, że być może doszło do zapłodnienia. Jak rozpoznać ciążę we wczesnym etapie? Kiedy warto wykonać test ciążowy?
Kiedy pierwsze objawy ciąży są dostrzegalne?
Wczesne objawy ciąży mogą być zauważalne już kilkanaście dni po zapłodnieniu. Zmiany fizjologiczne w organizmie przyszłej mamy zachodzą od samego początku ciąży. Pierwsze oznaki mogą być bardzo subiektywne, odczuwane przez każdą kobietę inaczej. Zgaga, zaparcia, większa tkliwość piersi lub zmiany samopoczucia nie dotyczą wszystkich kobiet. U tych mam, u których się pojawiają, mają różne nasilenie i czas trwania. Są też objawy obiektywne, które uważne przyszłe mamy potrafią zaobserwować dość szybko po zapłodnieniu. Wśród nich są zmiany w obrębie szyjki macicy i pochwy. Za pewne rozpoznanie ciąży uznaje się sytuację, kiedy lekarz stwierdza obecność płodu w badaniu USG.
Kobiety, które są świadome zmian, zachodzących w organizmie podczas cyklu menstruacyjnego, często są w stanie dosyć szybko zaobserwować pierwsze objawy zapłodnienia. Podwyższona temperatura ciała i zmiany w narządach płciowych pozwalają zazwyczaj w krótkim czasie zorientować się o możliwej ciąży. U większości kobiet, pierwszą oznaką ewentualnego zapłodnienia jest brak miesiączki. Początkowo może być on usprawiedliwiany przez wiele czynników, takich jak chociażby nadmiar stresu, podróże czy zmiana trybu życia. Opóźniająca się miesiączka u kobiet aktywnych seksualnie, z czasem prowadzi do podejrzeń w kierunku ciąży. Pierwsze oznaki ciąży są więc dostrzegalne przez kobiety w różnym czasie. Na pewno jednak dobra znajomość własnego organizmu i świadomość zmian, które mogą wystąpić po zapłodnieniu, wpływa na wcześniejsze zorientowanie się, czy jesteś w ciąży.
Kiedy dochodzi do zapłodnienia – objawy
Ciąża zaczyna się od momentu połączenia plemnika z komórką jajową. Niezbędna do tego jest owulacja, podczas której dochodzi do uwolnienia komórki jajowej. W trakcie owulacji można odczuwać delikatny ból w podbrzuszu, a także większą ochotę na aktywność seksualną, co pomaga zbliżyć do siebie partnerów. U niektórych kobiet zauważalna jest też poprawa samopoczucia i niewielkie plamienie. Podczas owulacji, śluz staje się bardziej kleisty i rozciągliwy. Temperatura ciała ulega niewielkiemu podwyższeniu. Kobieta, która zna swój organizm i zauważa zmiany, które zachodzą podczas całego cyklu menstruacyjnego, potrafi często dosyć dokładnie określić zakres czasu, w którym mogło dojść do owulacji. Zapłodnienie jest możliwe, kiedy stosunek płciowy ma miejsce krótko przed lub w trakcie owulacji. Plemniki mogą bowiem przetrwać w jajowodzie nawet kilkadziesiąt godzin.
Jakie są objawy ciąży?
Wczesne objawy ciąży są wynikiem zmian hormonalnych, zachodzących już od momentu zapłodnienia komórki jajowej. Niektóre kobiety odczuwają łagodne oznaki ciąży, a u innych, symptomy związane z poczęciem są bardzo wyraźne. Co zaliczymy do pierwszych objawów ciąży?
- mdłości, nudności,
- bolesność i tkliwość piersi,
- zmęczenie, rozdrażnienie, spadek samopoczucia,
- wzdęcia, biegunka lub zaparcia, zmiany apetytu,
- wzrost temperatury ciała,
- rozpulchnienie szyjki macicy,
- wzmożone wydzielanie gęstego śluzu
Brak miesiączki również może być jednym z pierwszych objawów ciąży. Niektóre kobiety doświadczają plamienia lub krwawienia kilka dni po zapłodnieniu. Może być ono mylone z miesiączką. Plamienie to jest spowodowane zagnieżdżaniem się zarodka w macicy. We wczesnych tygodniach ciąży, charakterystyczne są zmiany w obrębie narządów płciowych, które przynajmniej częściowo można zaobserwować samemu. Rozpulchnienie szyjki macicy, a także zwiększone wydzielanie gęstego śluzu jest naturalnym mechanizmem ochronnym dla rozwijającego się zarodka w macicy. Organizm w ten sposób stara się obronić go przed możliwym zakażeniem. Jednym z wczesnych objawów ciąży jest też zasinienie pochwy. Może być ono jednak dostrzegalne dopiero po koniec pierwszego miesiąca. Ciąża to czas, w którym zachodzące zmiany dotyczą również piersi. Można zauważyć ich większą tkliwość, a czasem nawet bolesność. Powiększanie się gruczołu piersiowego zachodzi dopiero po 2-gim miesiącu ciąży.
Objawy ciąży na dość wczesnym etapie mogą dotyczyć przewodu pokarmowego. Zwiększona produkcja estrogenów skutkuje spowolnieniem perystaltyki jelit i wolniejszym opróżnianiem żołądka. Kobiety mogą skarżyć się na uczucie pełności w jamie brzusznej, doświadczać refluksu lub zaparć.
Nieprzyjemne pieczenie za mostkiem może zacząć się w pierwszych tygodniach ciąży i utrzymywać aż do jej końca. Zwykle te objawy nasilają się wraz z upływem kolejnych miesięcy. Od wczesnego tygodnia ciąży można zauważyć również zmiany nastroju. Jeśli jesteś w ciąży możesz doświadczyć chwiejności emocjonalnej, rozdrażnienia i niepokoju. U niektórych kobiet pojawiają się zaburzenia snu i problemy z zasypianiem. Już po potwierdzeniu ciąży, zmiany psychologiczne i związany z nimi ogrom emocji może się nasilać. Zupełnie normalnym objawem jest ambiwalencja uczuć, stres i lęk, wiążący się z zachodzącymi zmianami.
Ciąża to również zmiany w obrębie układu sercowo - naczyniowego. Zwiększająca się objętość krwi i zmieniająca się aktywność mięśnia sercowego może prowadzić do pogorszenia pracy układu krążenia. Zatrzymywanie się wody w organizmie, obrzęki, a w dalszej kolejności również żylaki i hemoroidy to jedne z częstszych problemów, pojawiających się w trakcie ciąży. O ile obrzęki i skłonność do gromadzenia wody mogą ujawnić się już w pierwszym miesiącu ciąży, o tyle żylaki i hemoroidy najczęściej dają o sobie znać w drugiej jej połowie. Niektóre kobiety już na wczesnym etapie po zapłodnieniu skarżą się też na częstsze oddawanie moczu. Nie u każdej przyszłej mamy zmiany dotyczące układu moczowego są odczuwalne w tak początkowym okresie. Nie mniej jednak, jest to objaw, którego doświadcza zdecydowana większość kobiet szczególnie w trzecim trymestrze ciąży.
Mdłości w ciąży – kiedy się pojawiają?
Poranne nudności to charakterystyczny objaw ciąży. Choć określane są jako "poranne", tak naprawdę mogą wystąpić o dowolnej porze dnia, a nawet utrzymywać się przez znaczną jego większość. Nudności i wymioty najczęściej zaczynają się w okolicach 4-ego tygodnia ciąży. Nie do końca wiadomo co je powoduje. Prawdopodobnie jest to jeden z objawów, związanych ze wzrostem hormonu gonadotropiny kosmówkowej (hCG) w trakcie ciąży. Nudności nie pojawiają się u każdej kobiety, choć doświadcza ich ponad połowa ciężarnych. Bardziej narażone są na nie mamy, które są pierwszy raz w ciąży lub spodziewają się córeczki. Mdłości w ciąży są często nieprzyjemne dla kobiet. Mogą znacząco obniżać komfort życia i zaburzać wykonywanie codziennych czynności. O ile są łagodne, nie są szkodliwe dla rozwijające się płodu. W przypadku jednak bardzo nasilonych dolegliwości lub utrzymujących się gwałtownych wymiotów, powinnaś jak najszybciej zgłosić się do lekarza.
Test ciążowy – kiedy go wykonać?
W pierwszych dniach od zapłodnienia raczej nie odczuwa się żadnych dolegliwości. Pierwsze objawy ciąży mogą pojawić się w okresie, w którym powinna pojawić się miesiączka. Jej brak, szczególnie w połączeniu z charakterystycznymi oznakami zapłodnienia, może skłonić do wykonania testu ciążowego. Kiedy wykonać taki test? Najlepiej w dniu, w którym miała pojawić się miesiączka. Wykonanie testu ciążowego wcześniej niż po upływie 10 dni od zapłodnienia może dać wynik fałszywie negatywny. Ciąża wiąże się ze wzrostem poziomu licznych hormonów. Jednym z nich jest hormon hCG, którego ilość intensywnie rośnie od momentu zagnieżdżenia się zarodka w ścianie macicy. Poziom tego hormonu musi być na tyle duży, aby został wykryty w domowym teście ciążowym. Jeśli test przeprowadzony jest zgodnie z zaleceniami producenta, w pierwszym dniu spodziewanej miesiączki, jego wiarygodność sięga niespełna 100%. Testy ciążowe są niezwykle popularne. Stanowią jedne z najczęściej wykonywanych badań, które można przeprowadzić samodzielnie w domu. Są wygodne w użyciu i pozwalają szybko poznać wynik.
Testy ciążowe płytkowe i strumieniowe różnią się wyglądem i sposobem jego przeprowadzenia. Płytkowy test ciążowy wymaga pobrania próbki moczu do pojemniczka. Za pomocą pipety, należy przenieść kilka kropli moczu na specjalne miejsce na płytce testowej. Strumieniowy test ciążowy umożliwia bezpośrednie umieszczenie jego końcówki pod strumieniem moczu. Wynik testu ciążowego jest pozytywny, jeśli zarówno w okienku kontrolnym, jak i okienku testowym ukaże się kreska. Linie te mogą różnić się między sobą intensywnością koloru. Ich obecność potwierdza ciążę. Kiedy udać się do lekarza po wykonaniu testu ciążowego? Zdrowe przyszłe mamy powinny umówić się na pierwszą wizytę, związaną z ciążą, w 2-4 tygodniu po dacie spodziewanej miesiączki. Pamiętaj jednak, że jeśli cierpisz na choroby przewlekłe lub miałaś za sobą poronienie, warto skontaktować się z lekarzem wcześniej. Może być konieczne ustalenie odpowiedniego leczenia lub zmiana obecnego schematu, aby jak najlepiej zadbać o rozwój i zdrowie twojego dziecka.
Ciąża w każdym przypadku może wyglądać inaczej. U jednej mamy objawów zapłodnienia będzie więcej, u innej będzie ich mniej lub będą miały inne nasilenie. Znając pierwsze objawy ciąży możesz wcześniej zorientować się, że jesteś w ciąży i wprowadzić odpowiednie zmiany do trybu życia, które są korzystne zarówno dla ciebie, jak i dla rozwijającego się malucha.
Kto dla Was pisze?Nazywam się Dominika Pagacz-Tokarek. Bycie farmaceutą to dla mnie nie tylko zawód, ale przede wszystkim możliwość niesienia pomocy innym w zakresie zdrowia. Aby robić to coraz lepiej, ciągle się uczę i doszkalam. W wolnym czasie czytam książki i układam puzzle. Lubię też aktywnie spędzać czas w gronie rodzinnym.
Bibliografia:
- Festin M., Nausea and vomiting in early pregnancy, BMJ Clin Evid. 2009;2009:1405. Published 2009 Jun 3.
- Gnoth C. Johnson S., Strips of Hope: Accuracy of Home Pregnancy Tests and New Developments. Geburtshilfe Frauenheilkd, 2014;74(7):661-669. doi:10.1055/s-0034-1368589.
