Choć paracetamol ma dobry profil bezpieczeństwa i jest skutecznym lekiem przeciwbólowym, przyjmowany w dużych dawkach stwarza niebezpieczeństwo uszkodzenia wątroby. Dla kogo przedawkowanie paracetamolu jest szczególnie niebezpieczne? Jaki jest związek między paracetamolem a alkoholem?
Paracetamol – przedawkowanie
Zatrucie paracetamolem jest drugą najczęstszą przyczyną przeszczepu wątroby na świecie. Przedawkowanie paracetamolu jest szczególnie niebezpieczne dla małych dzieci, osób w podeszłym wieku, pacjentów z ciężkimi chorobami wątroby i przewlekłą chorobą alkoholową. Pierwsze objawy przedawkowania paracetamolu to zwykle ból nadbrzusza, nudności, wymioty, jadłowstręt i niepokój. W dalszej kolejności może dojść do różnego stopnia uszkodzenia wątroby, a nawet zgonu. Antidotum, stosowanym na przedawkowanie paracetamolu, jest acetylocysteina. Im wcześniej zostanie ona podana, tym mniejsze jest niebezpieczeństwo trwałego uszkodzenia zdrowia. Większe ryzyko nieumyślnego podania zbyt dużej dawki leku istnieje w przypadku dzieci. Rodzice mogą nieświadomie podać dziecku preparaty o różnej nazwie, ale podobnym składzie. W efekcie, zalecane przy paracetamolu dawkowanie jest znacznie przekroczone i może dojść do zatrucia. Które leki zawierają paracetamol? Popularne są takie preparaty jak Apap, Panadol, Paracetamol i Efferalgan.
Jak dawkować paracetamol, aby nie doszło do zatrucia? Nie przekraczając zalecanego dawkowania, ani nie skracając odstępów między kolejnymi dawkami. Dawkowanie paracetamolu u dzieci należy dostosować do ich masy ciała. Zwykle zaleca się podanie 10-15 mg/kg masy ciała, maksymalnie 4 razy na dobę. W przypadku dorosłych, przedawkowanie paracetamolu jest bardzo mało prawdopodobne po zastosowaniu dawek nie przekraczających 4 g leku na dobę. Aby stosowanie paracetamolu u dzieci i dorosłych było bezpieczne, należy pamiętać o odpowiednim odstępie między poszczególnymi dawkami leku. Zaleca się podanie następnej dawki po 4-6 godzinach od poprzedniej.
Paracetamol – skutki uboczne
Dawkowanie paracetamolu zgodnie z załączoną ulotką stwarza niskie ryzyko pojawienia się działań niepożądanych. Niemniej jednak, jak każdy lek, tak również paracetamol może powodować ich pojawienie się. Działania niepożądane, potocznie znane jako skutki uboczne paracetamolu, obejmują:
- świąd, wysypkę, obrzęk;
- zmiany w morfologii;
- złe samopoczucie, niedociśnienie;
- zmianę aktywności enzymów wątrobowych – długotrwałe dawkowanie paracetamolu również niesie takie ryzyko, dlatego wymaga regularnego sprawdzania aktywności transaminaz wątrobowych.
Skutki uboczne paracetamolu występują rzadko lub bardzo rzadko. Przyjmowanie tego leku w zalecanych dawkach leczniczych jest stosunkowo bezpieczne i nie skutkuje pojawieniem się groźnych działań niepożądanych.
Interakcje paracetamolu
Interakcje paracetamolu mogą mieć miejsce podczas jednoczesnego przyjmowania takich środków jak:
- niektóre leki przeciwpadaczkowe i nasenne – rośnie ryzyko uszkodzenia wątroby;
- leki przeciwzakrzepowe – częste dawkowanie paracetamolu przez ponad tydzień, nasila działanie tych leków i zwiększa ryzyko krwawień;
- kofeina – nasilone przeciwbólowe działanie paracetamolu;
- niesteroidowe leki przeciwzapalne, takie jak ibuprofen lub aspiryna – rośnie ryzyko zaburzenia pracy nerek.
Paracetamol a alkohol – czy mogą stanowić bezpieczne połączenie? Zdecydowanie nie. Alkohol, a także nikotyna zawarta w papierosach, nasila aktywność enzymów wątrobowych. Jednoczesne przyjmowanie paracetamolu znacząco zwiększa niebezpieczeństwo zaburzenia czynności wątroby i jej uszkodzenia. Interakcje paracetamolu mogą również wystąpić podczas równoczesnego podawania innych preparatów zawierających paracetamol. Które leki go zawierają?Oprócz tych wymienionych wyżej, substancja ta znajduje się w takich preparatach jak:Fervex, Theraflu, Gripex, Solpadeina, Etopiryna, Febrisan, Tabcin Trend i Antidol. Jak widać, paracetamol powszechnie występuje w wielu lekach na ból, gorączkę, a także na objawy grypy i przeziębienia.
Należy więc uważnie czytać ulotkę przyjmowanych preparatów, aby nie stosować zbyt dużych dawek paracetamolu. Przedawkowanie paracetamolu może mieć bardzo groźne konsekwencje.
Edukacja pacjentów, stosowanie odpowiednich postaci leków, a także prosty schemat dawkowania leku ma duży wpływ na skuteczność i bezpieczeństwo terapii. Świadomość rodziców o niebezpieczeństwie związanym z łączeniem różnych leków zmniejsza ryzyko zatrucia paracetamolem. Dawkowanie tej substancji zgodnie z zaleceniami znacząco zmniejsza ryzyko pojawienia się działań niepożądanych i przedawkowania tego leku.
Kto dla Was pisze?Nazywam się Dominika Pagacz-Tokarek. Bycie farmaceutą to dla mnie nie tylko zawód, ale przede wszystkim możliwość niesienia pomocy innym w zakresie zdrowia. Aby robić to coraz lepiej, ciągle się uczę i doszkalam. W wolnym czasie czytam książki i układam puzzle. Lubię też aktywnie spędzać czas w gronie rodzinnym.
Bibliografia:
1. Suneil Agrawal, Babak Khazaeni,
Acetaminophen Toxicity, 2020, [data dostępu: 22.04.2020], dostęp w Internecie: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK441917/
2. Charakterystyki Produktów Leczniczych zawierających paracetamol
Uwaga, artykuł nie stanowi porady medycznej, ani opinii farmaceuty lub dietetyka dostosowanej do indywidualnej sytuacji pytającego. Uzyskane informacje stanowią jedynie generalne zalecenia, które nie mogą stanowić wyłącznej podstawy do stosowania określonej terapii, zmiany nawyków, dawkowania produktów leczniczych, itp. Przed podjęciem jakichkolwiek działań mających wpływ na życie, zdrowie lub samopoczucie należy skontaktować się z lekarzem lub innym specjalistą, w celu otrzymania zindywidualizowanej porady.
Masz pytania? Napisz po bezpłatną poradę: farmaceuta@allecco.pl
