W pierwszych dniach po porodzie gruczoły sutkowe ssaków produkują siarę. Mleko to inaczej nazywane młodziwo jest gęste i żółte, stąd jego potoczna nazwa - siara. Jest to skarbnica cennych składników, które stanowią wsparcie dla układu odpornościowego. Zawiera ona również witaminy, minerały, hormony, kwasy nukleinowe a nawet odpowiednie enzymy. Siara bydlęca znalazła swoje zastosowanie jako produkt wspierający funkcjonowanie układu immunologicznego. Dla kogo jest on dedykowana i czy rzeczywiście warto ją stosować?
Colostrum (siara bydlęca) – co to jest?
Colostrum bovinum, młodziwo czy też siara bydlęca to naturalny produkt wytwarzany w gruczołach mlekowych krowy, klaczy, owcy oraz kozy pod koniec ciąży. Po kilkudziesięciu godzinach po porodzie przekształcana jest ona w mleko. Siara ssaków jest bardzo cenna jeśli chodzi o ilość składników wspierających organizm młodego. Jak podają źródła zawiera ona niemalże 250 aktywnych biologiczne substancji, witamin oraz minerałów. Jej zadaniem jest ochrona młodego ssaka przed działaniem wirusów, baterii i grzybów oraz stymulacja układu odpornościowego. Za te ważne właściwości odpowiedzialne są m.in. laktoza, laktoferyna, białka serwatkowe, kazeinowe, immunoglobuliny (przeciwciała zwalczające czynniki chorobotwórcze), lizozym, laktoperoksydaza, kolostronina (zmniejszająca objawy związane z alergią), minerały (wapń, magnez, potas, fosfor) oraz witaminy (z grupy B, C, D, E i A).
Nie ma drugiego takiego naturalnego produktu tak bogatego w substancje aktywne. Nic więc dziwnego, że colostrum nie tylko wzmacnia organizm, w tym głównie układ immunologiczny, ale wykazuje również szereg właściwości prozdrowotnych i może być wykorzystywane w profilaktyce, jak i uzupełniająco w przypadku wielu schorzeń, m.in. w nadciśnieniu, osteoporozie, chorobach nowotworowych, chorobie Alzheimera, trądziku i wrzodach.
Dlatego coraz częściej siarę można znaleźć jako składnik suplementów diety, wspierających funkcjonowanie organizmu człowieka.
Jak Colostrum wpływa na układ odpornościowy?
Szereg składników aktywnych zawartych w siarze bydlęcej, pozyskiwanej w pierwszych dniach po ocieleniu, wspiera układ immunologiczny działając na kilku płaszczyznach. Z jednej strony dostarczają gotowych przeciwciał do walki z patogenami, a z drugiej stymulują go do aktywności. Dlatego też może być ona stosowana zarówno jako środek zapobiegający infekcjom oraz w aktywnej fazie choroby. Nic więc dziwnego, że colostrum rekomendowane jest dla osób zmagających się ze stresem i znacznym osłabieniem organizmu oraz narażeniem na infekcje. Oprócz tego wspiera odbudowę układu odpornościowego po przebytej infekcji lub leczeniu nowotworowym, a także sprawdza się u pacjentów walczących z chorobami autoimmunologicznymi. Badania podają, że colostrum warto stosować również u osób posiadających obniżoną liczbę białych krwinek (leukocytów). Co ma miejsce m.in. w leczeniu immunomodulującym lub w niektórych jednostkach chorobowych.
Colostrum bovinum wykazuje aktywność przeciwdrobnoustrojową, tzn. działa:
- bakteriobójczo (m.in. Klebsiella pneumoniae, Escherichia coli, Helicobacter pylori, Legionella pneumophilia, Salmonella enteritidis, Staphylococcus),
- wirusobójczo (WZW typu B i C, wirus cytomegalii, opryszczki, wspomaganie terapii osób będących nosicielami HIV),
- grzybobójczo (Candida albicans).
Składniki siary bydlęcej wpływają na odporność jeszcze poprzez jeden ważny mechanizm. Mianowicie poprawiają szczelność bariery jelitowej. Colostrum ma wpływ na skład flory bakteryjnej jelit oraz pH tam panujące. Ponadto redukuje ono ewentualne ogniska zapalne, a także wspomaga regenerację i gojenie się tkanek. Przede wszystkim jednak składniki siary redukują wydzielanie białka odpowiedzialnego za fizjologiczne rozszczelnianie się nabłonka jelit - zonuliny. Dzięki tym wszystkim mechanizmom działania w jelitach znacznie poprawia się wchłanialność, włączając w to również przyjmowane doustnie aktywne składniki colostrum, a jednocześnie wszelkie drobnoustroje chorobotwórcze mają utrudnioną możliwość wnikania do organizmu.
Inne prozdrowotne właściwości colostrum
Głównie laktoferyna, ale również inne pochodne peptydów zawarte w colostrum wykazują szereg właściwości prozdrowotnych. Zaliczyć do nich można m.in.
- Działanie przeciwnowotworowe - hamują proces powstawania naczyń krwionośnych odżywiających guz i uniemożliwiają jego wzrost, rozwój oraz przerzuty. Badania pokazały wpływ siary m.in. na raka okrężnicy, czerniaka oraz komórki linii nowotworowych włókniakomięsaka.
- Spowalnianie, a nawet hamowanie postępu choroby Alzheimera - główną rolę odgrywa tutaj kompleks białek - kolostrynina, zapobiega ona odkładaniu się w mózgu nieprawidłowego białka (beta-amyloidu) odpowiedzialnego za postęp choroby Alzhaimera. Ponadto po colostrum można sięgać również w innych chorobach neurodegeneracyjnych.
- Korzystny wpływ na układ krążenia - glikomakropeptyd zawarty w colostrum działa przeciwzakrzepowo, a dodatkowo hydrolizaty biała wykazują wpływ na obniżanie ciśnienia tętniczego.
- Działanie w obrębie układu pokarmowego - siara bydlęca pomaga chorym na wrzody, ponieważ działa bakteriobójczo na Helicobacter pylori. Dodatkowo uszczelnia jelita i wpływa na ich fizjologiczną florę bakteryjną, dlatego można ją stosować zarówno w przypadku biegunek jak i zaparć.
- Zapobieganie demineralizacji szkliwa i zabezpieczanie przed próchnicą - takie działanie przypisuje się głównie kazeinie, ale również innym peptydom zawartym w siarze.
- Profilaktyka osteoporozy - młodziwo wykazuje pobudzający wpływ na wzrost tkanki kostnej, dzięki czemu zapobiega demineralizacji kości.
- Zwalczanie trądziku - colostrum w postaci doustnej zmniejsza stan zapalny skóry związany z trądzikiem, a także zapobiega tworzeniu się zaskórników i ogranicza łojotok.
- Przyspieszenie gojenia się opryszczki - skraca czas trwania nieestetycznych zmian pojawiających się w okolicy ust bądź na narządach płciowych. Colostrum działa przeciwzapalnie oraz zwalcza przyczynę opryszki - wirusa Herpes simplex.
Oprócz zastosowania doustnego bogaty skład colostrum pozwala na jego wykorzystanie w kosmetologii. Produkty tego typu sprawdzają się do pielęgnacji nie tylko skóry trądzikowej, ale mają bardzo szerokie zastosowanie. Kosmetyki zawierające w swoim składzie młodziwo wiążą wodę w naskórku, poprawiają jędrność skóry, niwelują zmarszczki, a także przyspieszają procesy regeneracyjne. Właśnie dlatego produkty tego typu nadają się do stosowania w przypadku różnego rodzaju blizn oraz ran.
Jak wybrać dobrej jakości suplement diety z colostrum?
Dla zachowanie najwyższej bioaktywności colostrum bardzo ważny jest proces jego pozyskiwania, przechowywania oraz transportowania. Dostępne na rynku preparaty mogą znacznie różnić się między sobą jeśli chodzi o metodologię pozyskiwania składnika i wytwarzania gotowego suplementu diety. Stąd też ogromne różnice w cenie pomiędzy konkretnymi preparatami.
Wpływ na właściwości colostrum mają głównie:
- temperatura - podczas przetwarzania surowca oraz transportu produktu,
- sposób przechowywania siary,
- czas po porodzie w jakim to siara bydlęca została pobrana; najlepiej jeśli pozyskana jest ona w ciągu 2 pierwszych godzin po porodzie.
Najbardziej efektywną metodą produkcji suplementów diety z colostrum jest suszenie sublimacyjne (liofilizacja). Polega ono na zamrożeniu składnika, a następnie odparowaniu wody w warunkach obniżonego ciśnienia. Temperatura podczas liofilizacji nie może przekraczać 42°C, ponieważ w innym wypadku dochodzi do zniszczenia (denaturyzacji) białek zawartych w colostrum bovinum. Proces liofilizacji jest dość drogi i czasochłonny, ale pozwala uzyskać pełnowartościowy produkt, który skład ma niemal identyczny jak siara ssaków w pierwszych godzinach po porodzie.
Trzeba zdawać sobie sprawę, że tańszy suplement diety zawiera najprawdopodobniej colostrum pozyskiwane metodą suszenia w wysokich temperaturach, co sprawia, że produkt ten nie będzie pełnowartościowy, a przez jego stosowanie nie osiągniemy pożądanego wsparcia organizmu.
Kto może stosować colostrum w celu wsparcia odporności?
Aby wzmocnić odporność colostrum można stosować w każdym wieku. Jest to produkt jak najbardziej rekomendowany dla dzieci. Bezpiecznie może być podawany maluchom od 2- ego roku życia, a w przypadku młodszych dzieci warto zasięgnąć opinii lekarza na temat wsparcia odporności za pomocą colostrum. Warto dodać, że niektóre preparaty dedykowane są nawet dla niemowląt powyżej 1 - wszego miesiąca życia.
Colostrum zarówno wzmacnia i utrzymuje odporność organizmu, ale także przywraca siły witalne po przebytej chorobie, antybiotykoterpii czy osłabieniu wynikającemu ze wzmożonej aktywności fizycznej, stresu bądź przepracowania. Profilaktycznie można wzmacniać odporność za pomocą suplementu diety z colostrum przed sezonem infekcyjnym, ale nadaje się ono również do stosowania w aktywnej fazie choroby. Ważne aby zastosować preparat do 48 godzin od wystąpienia pierwszych objawów. Dzięki takiemu postępowaniu infekcja będzie miała znacznie łagodniejszy i krótszy przebieg. Oczywiście warto wtedy zastosować większe ilości colostrum, niż w przypadku profilaktyki, w czasie rekomendowanym przez producenta.
W zależności od potrzeb dostępne na rynku suplementy z colostrum są w postaci kapsułek, płynu (zwiesina), saszetek z proszkiem. Każda z tych form stosowana zgodnie z zaleceniami producenta odpowiednio wspiera organizm człowieka i zawiera odpowiednią ilość składników aktywnych. Oczywiście przy wyborze preparatu należy pamiętać o zasadach związanych z jego pozyskiwaniem. Tylko wtedy skutecznie wzmocni on odporność.
Colostrum to bezpieczny w stosowaniu produkt zarówno dla dorosłych i dzieci. Nie mniej jednak przeciwwskazaniem do jego stosowania jest nietolerancja na białka mleka krowiego. Organizm może wtedy reagować m.in. biegunką. Wyjątek stanowi jednak nietolerancja laktozy, ponieważ jej zawartość w siarze bydlęcej jest na tyle niska, że nie przekraczając zalecanych przez producenta dobowych dawek colostrum objawy z nią związane nie powinny wystąpić.
Colostrum w ciąży i w okresie karmienia piersią
Colostrum to 100% natury, dlatego też oprócz alergii na białka mleka krowiego nie ma przeciwwskazań do stosowania colostrum w ciąży i podczas karmienia. Ze względu na zmiany w gospodarce hormonalnej nawet jeśli u kobiety wcześniej nie występowały objawy związane z nadwrażliwością na składowe mleka przed zastosowaniem preparatu z colostrum w okresie ciąży i karmienia warto to sprawdzić. Wystarczy niewielką zawartość kapsułki bądź saszetki wysypać na język i obserwować czy nie pojawi się na błonie śluzowej zaczerwienienie bądź obrzęk.
Jeśli na języku nie pojawi się niepokojący odczyn warto rozważyć stosowanie colostrum w ciąży. W tym czasie odporność potrzebuje szczególnego wsparcia, a młodziwo to przecież ponad 250 aktywnych biologicznie czynników, w tym m.in. laktoferyna, immunoglobuliny, czynniki wzrostu, liczne aminokwasy egzogenne oraz witaminy i minerały, które stanowią idealne wsparcie dla układu immunologicznego i całego organizmu przyszłej mamy.
Niewątpliwy jest fakt, że colostrum wzmacnia odporność dostarczając gotowe przeciwciała oraz stymulując układ odpornościowy do pracy. Co więcej siara bydlęca ma korzystny wpływ na ogólne wzmocnienie. Dlatego rekomendowana jest zarówno dla dzieci, jak i dla seniorów, ponieważ wspomaga apetyt i przywraca im siły witalne. Colostrum rekomendowane jest również dla osób uprawiających sport, ponieważ przyczynia się do rozbudowy masy mięśniowej, a także niweluje procesy zapalne powstałe po intensywnym wysiłku fizycznym przyczyniając się tym samym do szybkiej regeneracji po treningu.
Kto dla Was pisze? Nazywam się Karina Braja. Z zawodu oraz z zamiłowania jestem farmaceutą. Na co dzień realizuję się pracując z osobami starszymi i chorymi w aptece, gdzie pomoc drugiemu człowiekowi jest czymś zupełnie naturalnym. Kocham zwierzęta. Mam psa i kota. Uwielbiam literaturę hiszpańską, nadmorskie klimaty oraz jazdę na rowerze.
Bibliografia:
- Zimecki M., Artym J.; Właściwości terapeutyczne białek i peptydów z siary i mleka; Postępy Hig Med Dosw.; 2005; 59: 309-323 [dostęp online].
- Rak K., Bronkowska M; Immunologiczne znaczenie siary; Hygeia Public Health; 2014, 49(2): 249-254 [dostęp online].
- Zander Z. i inni; Laktoferyna - multipotencjalne białko mleka; Innowacyjne Mleczarstwo; 2014, 2 (1), 18 - 21 [dostęp online].
