Domowe testy diagnostyczne są szybkie i stosunkowo niedrogie w porównaniu z badaniami laboratoryjnymi. Ale czy są wiarygodne? Ekspert allecco.pl podpowiada, kiedy sięgać po domowe testy medyczne i jak interpretować ich wyniki.
Wiele kobiet, podejrzewając zajście w ciążę, wykonuje test ciążowy. Jest to najbardziej popularny test diagnostyczny dostępny od lat na rynku. Obecnie asortyment ten szybko powiększa się i w sprzedaży pojawiły się produkty, które w warunkach domowych pozwalają na wykrycie wielu chorób oraz zaburzeń w organizmie. Mowa tutaj m.in. o testach na nietolerancję pokarmową, menopauzę, a także domowych testach alergicznych.
Jakie są zalety domowych testów diagnostycznych?
Szybkie testy diagnostyczne dostępne w aptece bez recepty mają wiele zalet, do których należą:
- możliwość wykonania w domu – nie trzeba iść do laboratorium, czekać w kolejce i tym samym niepotrzebnie tracić czasu;
- łatwa dostępność – rynek oferuje szeroki wybór domowych testów medycznych, które można nabyć w aptece, ale niektóre z nich są dostępne także w drogeriach;
- szybki wynik – pojawia się on najczęściej już po kilku minutach, natomiast na rezultaty badań wykonanych w laboratorium zazwyczaj musimy poczekać;
- proste do wykonania – domowe testy diagnostyczne nie powinny sprawiać trudności dorosłej osobie, najczęściej wiążą się z samodzielnym pobraniem próbki moczu, kału, śliny lub krwi;
- wysoka wiarygodność – testy, które można wykonać w domu są bardzo czułe i dokładne, a ich wiarygodność sięga zwykle ponad 95%;
- kontrola swojego stanu zdrowia – z łatwością pozwalają ocenić stan naszego zdrowia, kiedy coś nas niepokoi;
- niska cena – ich koszty są niewielkie w porównaniu z oznaczeniami wykonywanymi w laboratorium czy poprzedzającą je wizytą u lekarza.
Prawidłowo wykonane testy do domowego użytku, mimo dużej precyzyjności i wiarygodności, nie zastąpią wizyty u lekarza. Czasem może on zlecić powtórzenie badania w laboratorium, aby móc w pełni polegać na wyniku. Takie szybkie testy są bardzo pomocne, aby na bieżąco kontrolować stan zdrowia i wstępnie zdiagnozować problem. Nigdy nie zastąpią jednak profesjonalnej pomocy specjalisty.
Jak wykonać testy diagnostyczne w domu?
Domowe testy medyczne są łatwe do przeprowadzenia. Zazwyczaj producenci załączają dokładny opis ich wykonania, a instrukcje w formie video znaleźć można również w sieci. Ogólne zasady działania domowych testów diagnostycznych są następujące:
1. Należy pobrać materiał potrzebny do badania (np. kilka kropli moczu lub krwi), który przenosi się na zaznaczone miejsce na płytce. W przypadku testów strumieniowych czy paskowych, zanurzamy je bezpośrednio w materiale.
2. Pobrany materiał zostaje wchłonięty w bibułkę i przez nią przechodzi. Jeśli po drodze napotka na określone odczynniki chemiczne, które się w niej znajdują, zachodzi między nimi odpowiednia reakcja.
3. Utworzony związek jest wykrywany przez test i widoczny najczęściej w postaci zmiany zabarwienia określonego pola.
Aby jednak uzyskany wynik był poprawny, wykonując takie badanie w warunkach domowych, musimy pamiętać o kilku ważnych zasadach:
- Przed wykonaniem testu zawsze należy zapoznać się z dołączoną do opakowania ulotką. Tylko jeśli oznaczenie zostanie przeprowadzone całkowicie poprawnie, możemy przyjąć uzyskany wynik za wiarygodny. Czasem nawet drobna niedokładność może przyczynić się do fałszywych wniosków.
- Należy przestrzegać czasu, po jakim powinniśmy odczytać uzyskany rezultat. Przed jego upływem nie wyciągajmy pochopnych wniosków. Z drugiej strony, jeśli będziemy czekać zbyt długo, wynik również straci na wiarygodności. Trzymajmy się mniej więcej tylu minut, ile zaleca producent.
- Bardzo ważna jest odpowiednia higiena podczas wykonywania domowych testów diagnostycznych. Materiał który pobieramy, jest łatwy do zanieczyszczenia, a im jest on bardziej czysty i dokładniej przeniesiony na płytkę, tym uzyskany wynik będzie wiarygodniejszy.
- Niektóre leki mogą wpływać na rezultat badania. Przykładowo, jeśli wykonujemy test na Helicobacter pylori z kału, nie zaleca się robić tego w okresie, kiedy przyjmujemy antybiotyki lub niektóre preparaty na zgagę, ponieważ mogą one hamować usuwanie tych bakterii z kałem. W ten sposób uzyskany wynik nie będzie miarodajny. Poza tym, osoby które były leczone w związku z zakażeniem Helicobacter pylori i chcą sprawdzić czy terapia okazała się skuteczna, nie powinny robić tego wcześniej niż 4 - 5 tygodni po zakończonej kuracji.
- Niekiedy warto zwrócić uwagę na porę dnia, kiedy wykonujemy badanie. Jeśli chcemy zatem przeprowadzić test ciążowy pamiętajmy, aby najlepiej zrobić to rano, ponieważ wtedy mocz będzie najmniej rozcieńczony. W innym wypadku stężenie hormonu, który jest wykrywany w tego typu testach, może być zbyt niskie i nie zostanie uchwycone. W konsekwencji otrzymany wynik okaże się fałszywie ujemny – kobieta jest w ciąży, mimo że test na to nie wskazuje.
- Nie używajmy testów po określonym przez producenta terminie ważności, ponieważ otrzymany rezultat nie będzie wiarygodny. Dotyczy to szczególnie osób, które powtarzają określone badanie co jakiś czas i przechowują takie testy w domu.
- Zwróćmy uwagę czy zakupiony test nie jest uszkodzony. Dlatego jeśli, po prawidłowym przeniesieniu materiału, na płytce testowej nie zabarwi się pole kontrolne, można uznać, że test nie działa sprawnie i należy przeprowadzić następny.
Co oznacza dodatni wynik na teście?
Szybkie testy diagnostyczne pozwalają w łatwy i wygodny sposób kontrolować stan zdrowia. O ile będą one wykonane poprawnie i zgodnie z zaleceniami na ulotce, o tyle wyniki są wiarygodne, a prawdopodobieństwo błędu niewielkie.
Pozytywny wynik na teście potwierdza obecność bakterii, podwyższonego stężenia hormonów czy innych substancji w badanym materiale. Uzyskując dodatni wynik w teście na Helicobacter dostajemy informację, że bakteria jest obecna w przewodzie pokarmowym. Pozytywny wynik testu ciążowego wskazuje ciążę, a testu na określone narkotyki potwierdza ich obecność. Pamiętajmy jednak, że wynik takiego domowego testu nie zastępuje wizyty u lekarza. Stanowi jednak bardzo cenną informację i pomaga w ustaleniu właściwego planu leczenia.
Warto również zgłosić się do lekarza, jeśli mimo negatywnego wyniku domowego testu odczuwamy niepokojące dolegliwości.
Popularne testy diagnostyczne domowego użytku
Asortyment testów do samodzielnego wykonania w warunkach domowych stale się powiększa. Stają się one coraz bardziej popularne, ponieważ rośnie świadomość społeczeństwa i chęć postawienia szybkiej diagnozy w przypadku niepokojących dolegliwości. Oto przykłady najbardziej znanych testów diagnostycznych:
- Test na nietolerancję pokarmową
Dostępne są zarówno testy, które pozwalają oznaczyć jedną nietolerowaną substancję, jak i takie, które jednocześnie potrafią wykryć ich znacznie więcej. Te drugie są jednak dosyć drogie – często kosztują kilkaset złotych, w zależności od liczby nietolerowanych składników, które sprawdzają. Przykładem popularnego testu tego typu jest test na nietolerancję glutenu. Do jego wykonania potrzebujemy zaledwie kroplę krwi, a już po 10 minutach możemy odczytać wynik i sprawdzić, czy faktycznie nasz organizm nie toleruje glutenu.
Najczęściej w opakowaniu znajdziemy dwie płytki testowe. W teście tym badane jest stężenie określonych hormonów, których poziom zmienia się właśnie w okresie menopauzy. Kobiety, które zauważają u siebie pierwsze objawy przekwitania i nieregularne miesiączki mogą wykonać taki test w domu, a następnie powtórzyć go po tygodniu, dla potwierdzenia wyniku. Aby przeprowadzić test na menopauzę należy pobrać kilka kropli moczu.
Może być wykorzystywany przez kobiety, które starają się zajść w ciążę. Dostępny test Domowe Laboratorium LH Test umożliwia określenie momentu w cyklu miesiączkowym, w którym dochodzi do owulacji. Test ten ułatwia rozpoznanie dni płodnych, w których prawdopodobieństwo zajścia w ciążę jest największe. Do jego przeprowadzenia również potrzebujemy niewielkiej ilości moczu.
Dodatni wynik testu na prostatę świadczy o nieprawidłowych zmianach w obrębie gruczołu krokowego. Przykładem jest test Domowe Laboratorium PSA. Producenci tego testu zalecają jego regularne - coroczne wykonywanie u mężczyzn po 50-tym roku życia. Jest dyskretny, szybki i wygodny. W przypadku uzyskania dodatniego wyniku należy stosunkowo szybko skontaktować się z lekarzem.
Szybki test, wykrywający sześć popularnych narkotyków. Można go przeprowadzić na podstawie próbki moczu lub śliny. Niezależnie od rodzaju, test narkotykowy można wykonać o dowolnej porze dnia. W razie wykrycia danego narkotyku, w oznaczonym polu pojawi się barwny prążek.
- Test na krew utajoną w kale
Test ten przeprowadza się, aby wstępnie określić, czy nie doszło do zmian w obrębie jelita grubego. Pozwala wykryć je stosunkowo wcześnie, zanim chory zacznie odczuwać niepokojące objawy, co daje większe szanse na wyleczenie. Do wykonania tego testu trzeba pobrać próbkę kału.
- Test na obecność Helicobacter pylori
Aby sprawdzić, czy za odczuwane przez nas dolegliwości żołądkowe odpowiadają bakterie Helicobacter pylori, możemy przeprowadzić domowy test z krwi lub kału na obecność tych patogenów. Test na Helicobacter z kału wykrywa aktualne zakażenie. Natomiast dodatni wynik testu z krwi, może świadczyć również o tym, że owszem, doszło do zakażenia, ale jakiś czas wcześniej i nie wymaga ono już leczenia. Zatem test z kału lepiej więc obrazuje aktualny stan zdrowia.
Domowe testy diagnostyczne stanowią bardzo ciekawą alternatywę dla tradycyjnych badań w laboratorium. Są nie tylko niedrogie, szybkie i wygodne, ale również wiarygodne. Jednocześnie stanowią przydatne narzędzie do samodzielnego kontrolowania swojego stanu zdrowia i reagowania w przypadku uzyskania niepokojących wyników. Z tych względów są więc coraz bardziej doceniane i częściej wykorzystywane przez pacjentów.
