Odwodnienie jest to stan, w którym zawartość wody w organizmie spada poniżej wartości niezbędnej do jego prawidłowego funkcjonowania. Stan odwodnienia zagraża życiu pacjenta, jest szczególnie niebezpieczny dla niemowląt, małych dzieci oraz ludzi starszych. Najczęściej występuje on w czasie biegunki, wymiotów, wysokiej gorączki, podczas uprawiania sportów oraz w lecie podczas upałów, wtedy więcej się pocimy i tracimy cenne elektrolity. Długotrwałe odwodnienie prowadzi do utraty siły, osłabienia organizmu, omdleń, uszkodzenia organów wewnętrznych, a w najgorszym przypadku śmierci.
Najczęściej do odwodnienia dochodzi podczas zakażenia rotawirusami, które są przyczyną biegunki, szczególnie u dzieci i niemowląt. Wirusem można się zarazić w wyniku kontaktu z osobą zakażoną, osobą która go przenosi np. na rękach, oraz podczas kontaktu z przedmiotem zanieczyszczonym wirusem. Przenosi się on drogą pokarmową, powoduje wymioty i biegunkę. Atakuje i niszczy enterocyty wyściełające jelito cienkie, powodując wirusowe zakażenie przewodu pokarmowego (często nazywane "grypą żołądkową", mimo, że nie ma związku z grypą).
Prawie każde dziecko na świecie w wieku do 5 lat, przeszło co najmniej jedną infekcję spowodowaną przez rotawirusy. Największe ryzyko wystąpienia ciężkiej biegunki dotyczy dzieci w pierwszych 3 latach życia. Najwięcej zachorowań i hospitalizacji z powodu biegunki rotawirusowej notuje się w okresie od późnej jesieni do wiosny (listopad – maj).
Ludzki organizm wytwarza odporność po każdej infekcji wywołanej tą grupą wirusów, dlatego zakażenia rotawirusowe są rzadkie u dorosłych.
Zapobieganie zakażeniom rotawirusem i ich powikłaniem, można rozpocząć już od 6 tygodnia życia dziecka, podając mu doustną szczepionkę, należy jednak pamiętać, iż podanie szczepionki może odbyć się tylko do 12 tygodnia życia dziecka. Jest to dobra alternatywa, szczególnie wtedy gdy mamy zamiar wysłać naszą pociechę do żłobka lub przedszkola.
Jeżeli jednak dojdzie do infekcji to najważniejsze jest podawanie płynów, ale nie tylko wody lecz specjalnie do tego przeznaczonych dietetycznych środków spożywczych tzw. elektrolitów. Elektrolity to medyczne określenie dla jonów soli, które są elektrycznie naładowane ujemnie (katoda) lub dodatnio (anoda). Znajdują się one w płynach naszego ciała - w krwi, osoczu i płynach tkankowych.
Są odpowiedzialne za utrzymywanie napięcia w błonach komórkowych oraz za przenoszenie impulsów elektrycznych (impulsów nerwowych) do innych komórek.
Najczęściej występują w postaci proszków do sporządzenia zawiesiny (Orsalit, Acidolit, Hydronea, Elektrolity) lub tabletek musujących (Zdrovit Litorsal, Electrovit). Inną alternatywą dla najmłodszych jest HIPP ORS kleik ryżowo-marchwiowy, o specjalnej kompozycji składników odżywczych i mineralnych, dostosowanej do regulacji zaburzonej gospodarki wodno-elektrolitowej.
Elektrolity różnią się między sobą smakiem czy przeznaczeniem (dorośli lub dzieci). Po sporządzeniu napoju należy go pić schłodzonym i małymi łyczkami.
Oprócz podawania elektrolitów, oczywiście nie zapominajmy o stosowaniu leków przeciwbiegunkowych (np. Carbo medicinalis, Stoperan, Laremid a dla dzieci Carbosal syrop lub napar z owoców borówki czernicy).
Podczas infekcji należy zachować odpowiednią dietę, która powinna być lekkostrawna i niskobłonnikowa. Osoby zmagające się z biegunką powinny także spożywać małe ilości określonych pokarmów w odstępie 2-3 godzin.
Ważne jest by podczas zakażenia i po jego czasie podawać probiotyki, które mają na celu przywrócenie równowagi homeostatycznej w jelitach. Bakterie probiotyczne obniżają pH w świetle jelita i przez to hamują wzrost flory drobnoustrojów chorobotwórczych. Preparaty zawierające pożyteczne bakterie, należy również dobrać odpowiednio do wieku, czyli dla najmłodszych w postaci kropli (Dicoflor krople, BioGaia ProTectis Baby, S-Biotic), proszku po sporządzenia zawiesiny (UltralaC Baby, Dicoflor 30 saszetki, Enterobiotic junior, Lacidobaby, Acidolac baby), lub kapsułek do rozsypania w napoju (Lakcid, Lacidofil, Dicoflor 30, Osłonik Max). Dla dorosłych w postaci kapsułek lub proszku np. Dicoflor 60, Linex forte, Enterol, Osłonka Normal, Probiosept.
Jeżeli objawy pomimo zastosowanych leków lub preparatów nie zmniejszają się, należy niezwłocznie udać się do lekarza.
