Płukanie nosa i zatok skutecznie wspomaga leczenie ostrego i przewlekłego stanu zapalnego. Nie są to jedyne dolegliwości, przy których można wykonywać ten zabieg. Komu oczyszczanie nosa solą fizjologiczną przyniesie ulgę i o czym należy pamiętać, aby płukanie zatok w domu było bezpieczne - wyjaśnia ekspert allecco.pl.
Płukanie - lub tzw. irygacja nosa i zatok - umożliwia ich oczyszczenie z nadmiaru zalegającej wydzieliny, alergenów, wielu różnych drobnoustrojów i zanieczyszczeń. Zabieg ten szybko przynosi ulgę i pozwala choremu swobodnie oddychać.
Co to jest irygacja? Zalety płukania nosa i zatok
Kiedy dochodzi do infekcji górnych dróg oddechowych, błona śluzowa nosa i zatok staje się obrzęknięta na skutek powstałego stanu zapalnego. W związku z tym wytwarzana jest duża ilość wydzieliny, która blokuje zatoki. Ponadto przestają sprawnie działać mechanizmy obronne, które pomagają pozbyć się nadmiaru śluzu, zarazków i różnych zanieczyszczeń. Nos staje się zatkany, a my nie możemy swobodnie oddychać i nasze samopoczucie zdecydowanie się pogarsza. W takiej sytuacji pomóc może płukanie zatok solą fizjologiczną. Oto jakie korzyści niesie za sobą oczyszczanie nosa i zatok:
- łagodzi stan zapalny błony śluzowej,
- umożliwia pozbycie się nadmiernej ilości zalegającej wydzieliny,
- udrażnia, a dzięki temu ułatwia oddychanie,
- usuwa wirusy, bakterie, grzyby, alergeny, kurz i inne zanieczyszczenia,
- nawilża błonę śluzową.
Płukanie zatok w domu – u których pacjentów jest skuteczne?
Irygacja nosa i zatok, dzięki swoim licznym zaletom, uznana jest za skuteczny zabieg wspomagający leczenie zarówno ostrego, jak i przewlekłego zapalenia zatok. Dotyczy to zarówno dorosłych, jak i dzieci. Przeprowadzono również badania, które pokazały, że systematyczne płukanie zatok u dzieci, które cierpią na tego typu schorzenia, chroni je przed nawracającymi infekcjami.
Więcej na temat stanów zapalnych nosa i zatok możecie dowiedzieć się z artykułów: Zapalenie zatok – odpowiadamy na najczęstsze pytania pacjentów i Jak dbać o zatoki?
Choroby zatok to nie jedyne dolegliwości, przy których oczyszczanie nosa daje korzystne efekty. Jest ono zalecane także u:
- alergików,
- osób pracujących w klimatyzowanych pomieszczeniach,
- osób przebywających w otoczeniu dużej ilości pyłów i innych zanieczyszczeń,
- kobiet w ciąży, u których w wyniku zmiany poziomu hormonów pojawił się nieżyt nosa,
- osób odczuwających suchość w nosie, również w okresie grzewczym, kiedy ogrzane powietrze jeszcze dodatkowo wysusza delikatną błonę śluzową nosa,
- pacjentów po operacjach nosa lub zatok – warto jednak w takich przypadkach skonsultować się wcześniej z lekarzem.
Płukanie zatok w domu może być regularnie stosowane również w celu utrzymania właściwej higieny nosa i zatok. Jeśli są one odpowiednio oczyszczone to sprawniej funkcjonują i tym samym lepiej chronią nas przed wnikaniem wirusów, bakterii i innych drobnoustrojów. W takim przypadku płukanie nosa i zatok można przeprowadzać 2 - 3 razy w tygodniu. Natomiast w razie choroby, alergii lub po zabiegach, zestaw do płukania zatok można wykorzystywać codziennie, a nawet kilka razy w ciągu dnia.
Jak poprawnie płukać zatoki w domu?
Irygacja nosa jest skuteczna i bezpieczna, jeśli będziemy przestrzegać kilku podstawowych zasad. Należy zawsze pamiętać, że urządzenie do płukania zatok powinno być użytkowane zgodnie z zaleceniami producenta. Zatem, aby płukanie nosa i zatok przyniosło oczekiwane efekty, należy:
1. Przygotować płyn do płukania zatok – możemy korzystać z gotowych ampułek z solą fizjologiczną, wody morskiej lub specjalnych saszetek z solą. W tym ostatnim przypadku, wsypujemy zawartość saszetki do butelki do płukania zatok, a następnie uzupełniamy przegotowaną wodą do oznaczonej linii i kilkakrotnie wstrząsamy, aby proszek dobrze się rozpuścił.
2. Nachylić się lekko nad umywalką, a końcówkę butelki umieścić w otworze nosowym - ważne jest, aby szczelnie przylegała do dziurki nosa.
3. Nacisnąć butelkę, aby wydostał się z niej płyn i swobodnie wypłynął przez drugi otwór nosowy. W tym czasie należy oddychać przez usta, a jeśli jakaś część roztworu dostanie się do gardła, nie połykajmy jej.
4. Powtórzyć te same czynności, przykładając szczelnie końcówkę butelki do drugiego otworu nosowego.
5. Delikatnie wydmuchać nos, a pozostały w butelce płyn do płukania zatok należy wylać.
Zabieg ten mogą wykonywać kobiety w ciąży i karmiące piersią. Płukanie zatok jest także dozwolone u dzieci powyżej czwartego roku życia. U tych maluchów należy robić to pod baczną kontrolą dorosłego. Należy pamiętać, że nie wszystkie dzieci ochoczo pozwolą sobie przepłukać nos oraz zatoki i nie należy ich do tego zmuszać. Można wówczas sięgnąć po wodę morską dla dzieci w sprayu, której zastosowanie jest zdecydowanie mniej inwazyjne.
O czym warto pamiętać, aby płukanie zatok było bezpieczne?
Podczas płukania zatok solą fizjologiczną lub wodą morską należy pamiętać o kilku ważnych kwestiach:
- Temperatura wykorzystywanej do zabiegu wody powinna być zbliżona do temperatury ciała, nie należy płukać nosa i zatok ani zimną, ani gorącą wodą.
- Jedna butelka do płukania zatok powinna być stosowana tylko przez jedną osobę. Domownicy nie powinni się nią wymieniać, ponieważ grozi to przenoszeniem bakterii czy wirusów. Dodatkowo w celu zachowania właściwej higieny, po każdym użyciu należy dokładnie umyć i wysuszyć butelkę.
- Przed wykonaniem płukania, należy udrożnić nos, np. poprzez wydmuchanie zalegającej wydzieliny. Natomiast przy całkowitej blokadzie trzeba zrezygnować z przeprowadzania zabiegu.
- Płukanie nosa i zatok należy wykonać co najmniej godzinę przed spaniem. Po zabiegu nie zaleca się także, żeby od razu wychodzić na zewnątrz, szczególnie przy niskich temperaturach.
- Irygacji nosa nie powinny wykonywać osoby cierpiące na zapalenie ucha lub ciężkie krwotoki z nosa.
Płukanie zatok solą fizjologiczną u niektórych pacjentów powoduje delikatny dyskomfort, podrażnienie śluzówki nosa, szczypanie, pieczenie lub niewielki ból. Nie jest to niepokojące, jeśli znika wraz z kolejnymi zabiegami i nie jest zbyt dokuczliwe. Natomiast pojawiające się krwawienia są najczęściej wynikiem niewłaściwego posługiwania się urządzeniem do płukania zatok.
Gotowe zestawy do płukania zatok
Na rynku dostępne są zestawy do płukania zatok: Fixsin, Irigasin, Zatoxin Rinse lub Sinus Rinse. W zestawie podstawowym znajduje się butelka i saszetki z proszkiem do sporządzenia roztworu. Kiedy już zostaną one zużyte, można dokupić jedynie zestaw uzupełniający, zawierający saszetki z solą, którą należy rozpuścić w wodzie.
Zamiast butelki do płukania zatok, można wykorzystać specjalny dzbanek Rhino Horn. W przypadku tego urządzenia technika wykonania zabiegu jest podobna jak przy użyciu butelki.
Do płukania zatok możemy wykorzystywać izotoniczny lub hipertoniczny roztwór soli. Izotoniczny ma fizjologiczne stężenie chlorku sodu - 0,9% i idealnie nadaje się do codziennej higieny, dla alergików, a także osób cierpiących na suchość nosa. Irygacja nosa solą fizjologiczną jest też dobrym pomysłem przed zastosowaniem aerozolu do nosa zawierającego lek, np. sterydu, ponieważ dzięki oczyszczeniu błony śluzowej substancja czynna przeniknie przez nią w większym stopniu. Roztwór hipertoniczny natomiast ma większe stężenie, przez co zwykle lepiej udrażnia nos i zmniejsza obrzęk. Znacznie częściej jednak powoduje nieprzyjemne dolegliwości, takie jak pieczenie lub dyskomfort w nosie.
Innym sposobem jest użycie wody morskiej do nosa w sprayu. Nawilży ona błonę śluzową i oczyści z zalegającej wydzieliny oraz innych zanieczyszczeń. Nie jest to jednak tak efektywne jak płukanie nosa większą objętością roztworu, z wykorzystaniem specjalnej butelki lub dzbanka. Stanowi to jednak dobry wybór dla maluszków i starszych dzieci, które nie pozwalają sobie przepłukać nosa i zatok z użyciem specjalnego zestawu. Tego typu woda morska dla dzieci to np. Marimer Baby, Sterimar Baby lub Vicks AquaBaby.
Woda morska do nosa może być też wykorzystywana przez dorosłych w celu codziennej higieny, nawilżenia lub oczyszczenia. Aerozol może zastąpić typowe płukanie zatok u osób, które odczuwają obawy przed takim zabiegiem lub w jego trakcie czują zbyt duży dyskomfort. Oto przykłady: Purinasin i Marimer. Dostępne są też roztwory hipertoniczne – Hipertonic Spray lub Sterimar Zatkany nos.
Regularne płukanie zatok solą fizjologiczną nie tylko je oczyszcza, ale jednocześnie nawilża. Dzięki temu stanowi idealne uzupełnienie leczenia chorób zatok oraz nawracających infekcji górnych dróg oddechowych. To także sposób na złagodzenie uciążliwych dolegliwości u alergików oraz osób skarżących się na suchość w nosie. Taki zabieg nie tylko ułatwia oddychanie i przywraca chorym komfort, ale również powoduje rzadsze nawroty choroby. Warto więc przekonać się do płukania nosa i zatok, a w razie potrzeby, wprowadzić ten element do codziennej higieny.
Kto dla nas pisze?
Ekspert allecco.pl o sobie:
Nazywam się Dominika Pagacz-Tokarek. Bycie farmaceutą to dla mnie nie tylko zawód, ale przede wszystkim możliwość niesienia pomocy innym w zakresie zdrowia. Aby robić to coraz lepiej, ciągle się uczę i doszkalam. W wolnym czasie czytam książki i układam puzzle. Lubię też aktywnie spędzać czas w gronie rodzinnym.
Masz pytania?
Napisz po bezpłatną poradę: farmaceuta@allecco.pl
Artykuł nie stanowi porady medycznej, ani opinii farmaceuty lub dietetyka dostosowanej do indywidualnej sytuacji pytającego. Uzyskane informacje stanowią jedynie generalne zalecenia, które nie mogą stanowić wyłącznej podstawy do stosowania określonej terapii, zmiany nawyków, dawkowania produktów leczniczych, itp. Przed podjęciem jakichkolwiek działań mających wpływ na życie, zdrowie lub samopoczucie należy skontaktować się z lekarzem lub innym specjalistą, w celu otrzymania zindywidualizowanej porady.
