W okresie jesienno-zimowym częściej zapadamy na liczne przeziębienia i infekcje, którym towarzyszy katar, jeżeli utrzymuje się on dłużej i pojawiają się takie objawy jak ból głowy, szczególnie podczas schylania, ból w okolicy czoła i nasady nosa może to świadczyć o zapaleniu zatok.
Zatoki przynosowe są lokalnymi filtrami wdychanego powietrza. Są rodzajem amortyzatorów chroniących delikatne struktury mózgu przed urazami, modulują głos, nawilżają wdychane przez nos powietrze. Gdy przeziębienie zatka ujścia zatok lub uczulenie doprowadzi do obrzęku wyściełającej je błony śluzowej, ten precyzyjny system filtrów może zawieść. W zatokach zostaje uwięzione powietrze, jego ciśnienie rośnie, zalega śluz i zaczynają mnożyć się bakterie. Rozwija się infekcja czyli zapalenie zatok. A jeśli taki stan przechodzi w przewlekły, dochodzi do zgrubienia błon śluzowych nosa.
Problemy z zatokami dotykają znacznie częściej alergików i chorych na astmę lub alergiczny nieżyt nosa, osób mających jakieś nieprawidłowości anatomiczne, np. skrzywienie przegrody nosa, przerost migdałków podniebiennych lub migdałka gardłowego.
Leczenie zapalenia zatok jest trudne i nie zawsze wymaga pomocy specjalisty.
Podstawowymi zasadami, które warto wcielić w życie a które mogą ustrzec przed powikłaniami zapalenia zatok to:
• czapka – w chłodne dni element nieodzowny garderoby, ważne jest również nie wychodzenie na dwór z mokrą lub wilgotną głową.
• nawilżanie – w okresie grzewczym, ważne jest stosowanie elektrycznych nawilżaczy powietrza lub wieszanie mokrych ręczników bądź pojemników z wodą na grzejnikach. Zabezpieczy to nasze zatoki przed wysychaniem a wyschnięte błony śluzowe szybciej doprowadzają do infekcji.
• wietrzenie – chociaż 10 min. w ciągu dnia, szczególnie sypialnia. Zatoki nie lubią suchego, zanieczyszczonego oraz klimatyzowanego powietrza.
• dodatkowe nawodnienie, np. picie herbatek ziołowych z szałwii, kopru.
• spacer nawet w mroźny lub deszczowy dzień
• temperatura otoczenia - optymalna to 18 stopni
• inhalacje – czyli wdychanie pary wodnej wraz z aromatem ziół czy olejków eterycznych, które pomogą rozrzedzić wydzielinę, ułatwią oddychanie i zmniejszą ból. Do wykonania tego prostego zabiegu potrzebne są miska z gorącą wodą i ręcznik. Do polecanych olejków należą (Olbas Oil, Inhalol, Olejek pichtowy).
Jeżeli jednak pomimo stosowania się do tych zasad, zapadniemy na zapalenia zatok przynosowych, możemy zastosować suplementy lub leki z apteki. Leki te przeznaczone są do doraźnego stosowania w celu złagodzenia objawów przeziębienia i w grypie.
Najczęściej są to połączenia ibuprofenu o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym oraz pseudoefedryny, która likwiduje obrzęk błony śluzowej nosa przez co zmniejsza ilość wydzieliny powstającej podczas zapalenia zatok. Udrażnia nos oraz zatoki przynosowe, ułatwia oddychanie oraz skutecznie zwalcza bóle zatok.
Do leków tych należą: Ibuprom zatoki, Nurofen zatoki, Metafen zatoki, Acatar zatoki.
W aptece można znaleźć również ziołowe preparaty, do oczyszczania zatok przynosowych. Zawierają one między innymi w swoim składzie: ekstrakty z goryczki, dziewanny, lukrecji, werbeny, bzu czarnego. Składniki te wykazują korzystne, wzajemnie uzupełniające się oddziaływanie na funkcjonowanie zatok, zwłaszcza w okresie zwiększonego ryzyka wyziębienia organizmu.
Są to: Zatoxin, Sinucol Zatoki, Renopuren Zatoki, Sinulan forte.
Leki zawierające pseudoefedrynę lub fenylefrynę powodują, obkurczenie naczyń krwionośnych łagodząc obrzęk błony śluzowej co powoduje ujście zalegającej wydzieliny (Sudafed, Apselan, Febrisan, Theraflu zatoki).
Stosownie kropli lub aerozoli do nosa zawierających substancje oksymetazolinę i ksylometazolinę, również powoduje obkurczenie naczyń krwionośnych łagodząc obrzęk błony śluzowej – w efekcie następuje zahamowanie cieknącego kataru i znów możliwe jest swobodne oddychanie (Afrin, Xylometazolin, Otrivin).
Stosowanie soli morskiej łagodzi objawy spowodowane niedrożnością nosa i zatok, oczyszcza i nawilża błonę śluzową nosa. (Quixx, Disnemar, Marimer).
Dobre rezultaty przynosi również przepłukiwanie zatok. Służą do tego zestawy dostępne w aptece np. SINUS RINSE, które zawierają specjalną butelkę, którą wykonuje się płukanie oraz saszetki zawierające odpowiednią ilość chlorku sodu i dwuwęglanu sodowego tworzące z odpowiednią objętością wody dostosowaną do butelki z zestawu roztwór izotoniczny.
Jeśli przeziębieniowy katar nie minie pomimo stosowania kuracji i leków tylko trwa tygodniami, prawdopodobnie już doszło do przewlekłego zapalenia zatok. W takim przypadku powinniśmy udać się do lekarza, ponieważ najprawdopodobniej potrzebna będzie kuracja sterydami wziewnymi lub antybiotykami.
mgr farm. M. Perzyna
