Ból w dolnej części brzucha, biegunki na zmianę z zaparciami, a także wzdęcia, wymioty oraz długotrwałe zmęczenie, a nawet bóle pleców – czy wiesz, że to objawy IBS? Znasz tą chorobę? Opowiada o niej ekspert Allecco.pl.
Zespół jelita drażliwego – IBS – to powszechna, przewlekła i często ciężka do leczenia choroba. Można ją jednak skutecznie kontrolować za pomocą indywidualnie dobranej terapii, diety i zmiany stylu życia. Które leki na jelito drażliwe łagodzą nieprzyjemne dolegliwości? Jaka dieta jest zalecana chorym z IBS?
Co to IBS?
IBS, inaczej zespół jelita drażliwego, to przewlekła choroba dotycząca ok. 10-20% społeczeństwa. Znacznie częściej dotyka kobiety niż mężczyzn. Zwykle pojawia się między 20-tym a 30-tym rokiem życia. Jelito drażliwe powoduje wiele nieprzyjemnych objawów nie tylko ze strony układu pokarmowego. Nie prowadzi jednak do żadnych poważnych schorzeń, nie wyniszcza organizmu. W znacznym stopniu może jednak pogarszać komfort życia chorego.
Jakie są objawy IBS?
IBS – objawy, jakie odczuwa chory to głównie ból w dolnej części brzucha, który może być ciągły lub powracać z przerwami. Jelito drażliwe u części chorych powoduje biegunki, u innych zaparcia, a niektórzy cierpią na postać mieszaną IBS – biegunki pojawiają się na zmianę z zaparciami. Inne objawy to wzdęcia, wymioty, nudności, skurcze brzucha, uczucie niecałkowitego wypróżnienia, a także śluz w kale. Zmęczenie czy bóle pleców także mogą pojawić się u pacjentów cierpiących na IBS. Objawy u wielu kobiet nasilają się podczas miesiączki. Znaczna część osób chorujących na jelito drażliwe skarży się również na obniżenie nastroju i przygnębienie. U wielu z nich lekarze diagnozują depresję.
Skąd się bierze zespół jelita drażliwego?
Niestety nie są znane przyczyny zachorowania na IBS. Jelito drażliwe jest dość powszechne w społeczeństwie, ale póki co nie wiadomo jakie czynniki zwiększają ryzyko pojawienia się tej choroby. Bardziej narażone na rozwój tej choroby są jednak kobiety i osoby u których w rodzinie występują przypadki IBS.
Jak diagnozować IBS?
Nie ma obecnie żadnego badania, które umożliwia jednoznaczne rozpoznanie zespołu jelita drażliwego. Diagnozę stawia się na podstawie objawów, które opisuje chory. Lekarz zwykle jednak zleca różne badania, aby wykluczyć inne choroby, które mogą powodować podobne dolegliwości np. zapalenie jelit.
Jak leczyć IBS?
Leki na jelito drażliwe poprawiają pracę jelit, działają rozkurczowo, a także łagodzą wzdęcia. W zależności od tego, czy chory cierpi na biegunkę czy zaparcia, stosuje się leki przeczyszczające lub przeciwbiegunkowe. Lekarz może zalecić też antybiotyk. Ze względu na to, że wiele osób cierpiących na drażliwe jelito, odczuwa również objawy zaburzeń psychicznych, przepisanie np. leków przeciwdepresyjnych pomoże złagodzić wywoływane przez IBS objawy.
Niestety, tak jak nie ma aktualnie żadnego badania, które umożliwia jednoznaczne stwierdzenie zespołu jelita drażliwego, tak i nie ma leku, dzięki któremu można pozbyć się tej choroby. Dostępne środki będą jednak łagodzić przykre dolegliwości.
Jakie leki bez recepty na jelito drażliwe są skuteczne?
Niektóre leki na jelito drażliwe dostępne są bez recepty. Jeśli u chorego występują biegunki, zaleca się zastosowanie preparatu z loperamidem. Substancja ta hamuje perystaltykę jelit, jednocześnie ograniczając wypróżnienia. Działa szybko – często już po pierwszej dawce odczuwa się efekt. W aptece dostępny jest m.in. Stoperan i Laremid. Nieco wygodniejszą formę ma Imodium Instant. Są to tabletki, które nie wymagają popicia wodą. Umieszcza się je na języku i pozostawia do rozpuszczenia.
Przy występowaniu zaparć, można wspomóc się lekami przeczyszczającymi. Najczęściej zaleca się preparaty z makrogolami, które są bezpieczne i nie wchłaniają się z przewodu pokarmowego. Przykładami są Dicopeg i Xenna balance. Popularne środki przeczyszczające typu Alax, Xenna czy Radirex powinny stosowane być jedynie sporadycznie, ponieważ podrażniają jelita. Nie zaleca się także używania laktulozy – może ona nasilać charakterystyczne dla IBS objawy.
We wszystkich rodzajach IBS można zastosować Tribux BIO, który reguluje pracę jelit. Jest on szczególnie pomocny przy bólach i skurczach brzucha. Te dolegliwości są też skutecznie łagodzone za pomocą preparatów rozkurczowych. Takie leki na jelito drażliwe dostępne bez recepty to np. Buscopan lub mocniejszy Buscopan Forte, a także Panadol Femina.
Probiotyki na zespół jelita drażliwego – jakie wybrać?
Działające na jelito drażliwe leki bez recepty to także probiotyki. Zawierają one żywe drobnoustroje, które regulują perystaltykę jelit. Osoby cierpiące na jelito drażliwe mają bowiem często zaburzoną naturalną florę bakteryjną w jelitach, co prowadzi do nieprzyjemnych dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, takich jak bóle brzucha, wzdęcia, zaparcia czy biegunka. Zalecane przy IBS probiotyki powinny zawierać jedne z przebadanych szczepów bakterii – Lactobacillus rhamnosus GG, Lactobacillus plantarum 299v lub Lactobacillus reuteri DSM. Dobrym wyborem jest więc Sanprobi IBS – jeden z najpopularniejszych probiotyków stosowanych na drażliwe jelito, ale także Acidolac czy Dicoflor. Sanprobi IBS, lub inny stosowany przy IBS probiotyk, powinien być przyjmowany regularnie przynajmniej przez okres czterech tygodni. Wymienione probiotyki przede wszystkim zmniejszą takie dolegliwości jak: dyskomfort, ból brzucha i wzdęcia. Zgodnie z aktualnymi badaniami, najskuteczniejszy, polecany przy IBS probiotyk to Sanprobi IBS. Zawarte w nim szczepy bakterii Lactobacillus plantarum 299v efektywnie łagodzą dolegliwości jakie powoduje jelito drażliwe.
Co na wzdęcia i uczucie pełności przy IBS?
U wielu osób cierpiących na jelito drażliwe występują takie objawy, jak: wzdęcia, uczucie pełności w jamie brzusznej i nagromadzenie gazów. Można wówczas sięgnąć po preparat z simetikonem, np. Espumisan, Ulgix wzdęcia lub z dimetikonem np. Esputicon. Substancje te nie wchłaniają się z przewodu pokarmowego, przez co są bezpieczne w stosowaniu i nie zaburzają naturalnej pracy jelit. Rozbijają napotkane pęcherzyki gazów w jelitach, dzięki czemu przynoszą ulgę. Espumisan dostępny jest również w postaci granulek do połykania, bez potrzeby popijania wodą, jako Espumisan easy.
Jako dodatek do terapii, lekarze czasem zalecają suplementację maślanem sodu, który dostępny jest w takich produktach jak Debutir czy Gastrobutin IBS. Zmniejszają one częstość i natężenie bólów brzucha, a także regulują wypróżnienia. U wielu chorych niwelują także uczucie niepełnego wypróżnienia. Dla uzyskania pożądanych efektów, należy stosować je przynajmniej przez okres trzech miesięcy.
Jakie zioła na jelito drażliwe?
Pomocne na jelito drażliwe leki bez recepty obejmują też preparaty ziołowe. Potwierdzone działanie ma płyn doustny Iberogast. Jest to mieszanka dziewięciu ziół, które działają rozkurczowo, przeciwwzdęciowo, ochronnie na błonę śluzową przewodu pokarmowego i przeciwzapalnie. Podczas stosowania tego leku nie pojawiają się znaczące działania niepożądane. Jest to ważna informacja dla osób cierpiących na drażliwe jelito, ponieważ wiele potencjalnie nieszkodliwych substancji działa u nich drażniąco na śluzówkę, wywołując nieprzyjemne objawy choroby. Iberogast łagodzi powodowane przez jelito drażliwe objawy i reguluje pracę przewodu pokarmowego.
U osób chorujących na IBS, objawy często są łagodzone dzięki użyciu olejku z mięty pieprzowej. Może być on użyty pojedynczo lub w połączeniu z olejkiem z kminku zwyczajnego. Substancje zawarte w tych olejkach skutecznie łagodzą objawy jelita drażliwego, głównie bóle i skurcze brzucha.
Jaka dieta przy IBS jest zalecana?
Osoby cierpiące na IBS powinny większą uwagę przykładać do codziennych posiłków. Przede wszystkim należy spożywać je regularnie i bez pośpiechu. Powinno się pić przynajmniej dwa litry wody dziennie z ograniczeniem napojów bogatych w kofeinę. Zaleca się też rzadkie picie napojów gazowanych i alkoholowych. Często zmniejszenie ilości błonnika w diecie pomaga złagodzić dolegliwości IBS.
Obecnie chorym na zespół jelita drażliwego zaleca się dietę FODMAP. Polega ona na ograniczeniu węglowodanów, które łatwo fermentują, są słabo wchłanialne i mają wysokie ciśnienie osmotyczne oraz alkoholi polihydroksylowych. Czyli należy zmniejszyć spożycie m.in. laktozy, fruktozy, mannitolu, ksylitolu czy sorbitolu. Okazało się, że te związki fermentując w jelicie często nasilają dolegliwości powodowane przez drażliwe jelito. Duża ich zawartość występuje np. w cebuli, czosnku, kapuście, jabłkach, gruszkach, śliwkach i morelach. Zamiast nich można spożywać więcej marchwi, pomidorów, papryki, ogórków, bananów, pomarańczy czy truskawek. Zamiast twarożków, mleka krowiego, koziego, jogurtów lepiej spożyć napoje mleczne typu napój migdałowy czy ryżowy, a także masło zwykle lub orzechowe. Wysoką zawartość FODMAP mają również produkty pszenne, pistacje, miód, słodziki i syrop glukozowo – fruktozowy, dlatego dieta przy IBS wymaga ograniczenia ich spożycia.
U osób cierpiących na IBS, dieta FODMAP początkowo powinna być dość surowo przestrzegana. Po ok. 6-8 tygodniach, można stopniowo zacząć wprowadzać wcześniej wyeliminowane produkty. Uważnie obserwując reakcje organizmu, chorzy mogą ostatecznie wyeliminować z diety tylko te produkty, które u nich nasilają dolegliwości.
Jak sobie radzić domowymi sposobami z IBS?
Domowe sposoby leczenia obejmują wprowadzenie wcześniej opisanej diety przy IBS. Należy także przestrzegać zaleceń dotyczących samego spożywania posiłków, takich jak: regularne, powolne przeżuwanie kolejnych kęsów i picie wystarczającej ilości płynów. U chorych na IBS, dieta powinna być pozbawiona preparatów z aloesem.
Osobom cierpiącym na jelito drażliwe zaleca się również znalezienie odpowiednich sposobów relaksacji. Ze względu na to, że znaczna część chorych narzeka na spadek nastroju, przygnębienie i często odczuwany smutek, bardzo ważne jest u nich zadbanie o tę sferę życia. Powinni oni poświęcać czas na rozrywkę i czynności, które sprawiają im przyjemność, aby ograniczyć poziom stresu. Pomóc może w tym dostosowana do możliwości aktywność fizyczna. Osoby, które nie są aktywne zwykle silniej i częściej odczuwają objawy IBS. Zaleca się uprawianie sportu przynajmniej przez 30 minut pięć razy w tygodniu. Odpowiednio dobrane ćwiczenia nie tylko wpłyną pozytywnie na stan emocjonalny, ale także poprawią pracę układu pokarmowego.
