Ospa to jedna z najczęstszych chorób u dzieci. Wirus ospy łatwo się rozprzestrzenia i przenosi na kolejne osoby. Kto może się zarazić ospą wietrzną? Dla kogo ospa jest najbardziej niebezpieczna? Podpowiada ekspert allecco.pl
Ospa – kto może się zarazić?
Ospa wietrzna jest bardzo powszechną chorobą. Może jednak pojawić się nie tylko u dzieci, ale również u osób dorosłych i starszych. Każdy, kto wcześniej nie chorował na ospę i nie był szczepiony, może zachorować. Ze względu na to, że ospa wietrzna łatwo rozprzestrzenia się wśród dzieci, szczególnie podatne na zarażenie są te osoby, które mają na co dzień duży kontakt z dziećmi – w domu lub w pracy.
Osoba chora zaraża już na 2 dni przed pojawieniem się u niej popularnej dla ospy wysypki. Możliwość przeniesienia wirusa ospy wietrznej trwa aż do momentu przyschnięcia wszystkich pęcherzy.
Do zarażenia może dojść:
- drogą kropelkową – wirus ospy wietrznej przenosi się np. podczas mówienia, kichania lub kaszlu;
- przez kontakt z wydzielinami chorego – jego śliną lub chociażby zawartością pęcherzy, które są charakterystycznym objawem ospy;
- przez łożysko.
Czy każdy powinien przechorować ospę? Dla kogo jest niebezpieczna?
Ospa u dzieci przebiega najczęściej łagodnie. Są jednak takie grupy pacjentów, u których przebieg ospy jest zwykle dużo poważniejszy i obarczony znacznie większym ryzykiem poważnych powikłań. Niebezpieczna jest ospa w ciąży, ospa u noworodka i ospa u pacjentów, u których istniejące już inne schorzenia zagrażają ciężkim przebiegiem ospy.
O samej chorobie pisaliśmy w artykule: Ospa wietrzna u dzieci – przyczyny, objawy, leczenie.
Ospa w ciąży
Ospa w ciąży może być bardzo niebezpieczna zarówno dla kobiety ciężarnej, jak i dla rozwijającego się płodu. Z tego względu, wszystkim kobietom planującym ciążę, które nie chorowały i nie były szczepione na ospę wietrzną, zaleca się wykonanie takiego szczepienia. Po szczepieniu, najlepiej jest wstrzymać decyzję o zajściu w ciążę przez okres przynajmniej 1-ego miesiąca. Szczególnie narażone na chorobę są te kobiety, które mają już starsze dzieci, mogące zarazić się ospą w przedszkolu lub szkole.
Przebieg ospy w ciąży jest znacznie cięższy niż u kobiet niebędących w ciąży. Kobiety ciężarne narażone są na większe ryzyko pojawienia się takich powikłań po ospie jak zapalenie mózgu czy zapalenie płuc. Ospa w ciąży może nieść ze sobą liczne konsekwencje dla rozwijającego się płodu. Jedną z nich jest rozwój ospy wrodzonej. Choroba ta charakteryzuje się m.in. niską masą urodzeniową, powikłaniami neurologicznymi, wadami kończyn, zaburzeniami umysłowymi i wadami oczu.
Ospa u noworodka
Ospa u noworodka rozwija się, jeśli do zakażenia dochodzi w okresie okołoporodowym. Objawy ospy są typowe: początkowo gorączka, bóle mięśni, złe samopoczucie, a później czerwona wysypka, zmieniająca się w typowe dla ospy pęcherze wypełnione płynem. Ospa u noworodka ma jednak niestety zwykle poważniejszy przebieg i większe ryzyko powikłań.
Ospa w ciąży lub ospa u noworodków to nie jedyne przypadki, w których przebieg choroby może być znacznie bardziej nasilony. W grupie osób, dla których choroba ta jest bardziej niebezpieczna, znajdują się również pacjenci z białaczką i chorzy przyjmujący leki immunosupresyjne, które osłabiają układ immunologiczny. Ciężki przebieg ospy jest też bardziej prawdopodobny u pacjentów różnymi chorobami przewlekłymi, takimi jak mukowiscydoza, choroby układu krążenia lub zaburzenia endokrynologiczne. Aby nie doszło do zachorowania, zaleca się szczepienie na ospę. Dla wszystkich wyżej wymienionych grup osób istnieją specjalne wytyczne, które musza być spełnione, aby szczepienie było możliwie jak najbardziej bezpieczne. Może się zdarzyć, że u tych pacjentów, lekarz zaleci podanie większej ilości dawek szczepionki niż standardowo. Więcej o szczepieniu na ospę pisaliśmy w artykule: Szczepienie na ospę dzieci – czy warto to robić?
Ospa u dorosłych - czy to na pewno choroba dziecięca?
Ospa wietrzna, choć przez większość osób przechorowana w pierwszych latach życia, nie jest jedynie chorobą wieku dziecięcego. Zarazić się nią może każdy, kto jeszcze nie chorował lub nie był szczepiony. Przechorowanie lub zaszczepienie na ospę pozostawia długą odporność i rzadko zdarza się, aby ktoś zachorował drugi raz. Warto dodać, że przebieg choroby w przypadku osób dorosłych jest znacznie cięższy niż u maluchów. Ospa jest chorobą niebezpieczną, ponieważ trudną do przewidzenia i niosącą za sobą poważne komplikacje zdrowotne. Ciężkie, trwałe powikłania mogą się pojawić u osób dotychczas zdrowych. Jedynym bezpiecznym sposobem zapobiegania ospie i zmniejszenia ryzyka poważnych powikłań jest dwudawkowe szczepienie na ospę.
U osób dorosłych znacznie częściej niż ospa wietrzna pojawia się choroba, będąca konsekwencją uaktywnienia się wirusa ospy w organizmie, półpasiec. ;
Bibliografia:
1. Kawalec W., Grenda R., Kulus M., Pediatra II, PZWL, 2019, str. 1115-1118.
2. Lamont R i inni; Varicella‐zoster virus (chickenpox) infection in pregnancy; BJOG 2011; [data dostępu: 31.03.2020], dostęp w Internecie: DOI: 10.1111/j.1471‐0528.2011.02983.x.
