Ból w obrębie stawów to najczęściej przypadłość seniorów. Z upływem lat struktury stawowe ulegają bowiem degeneracji. Jak temu zapobiegać, co stosować, aby zniwelować już występujące objawy – oto kilka wskazówek od eksperta allecco.pl.
Ból, trudności w poruszaniu się, sztywność stawów – to dolegliwości związane z chorobą zwyrodnieniową lub innymi schorzeniami w obrębie stawów, które doskwierają seniorom. Niewątpliwie ich główną przyczyną jest starzenie się struktur stawowych, w tym chrząstki, która – zanikając – nie jest w stanie pełnić swojej roli, czyli zapobiegać ścieraniu się panewek kości i ułatwiać poślizg.
Na zmiany struktur stawowych związanych z upływem lat nie mamy jednak wpływu. Podobnie, jak na problemy ze stawami o podłożu genetycznym lub spowodowane ich niewłaściwą budową anatomiczną czy zaburzeniami hormonalnymi. Są jednak kwestie, na które sami możemy wpłynąć. Dlatego też w celu utrzymania struktur stawowych w dobrej kondycji powinniśmy unikać:
- nadwagi – zbędne kilogramy stanowią dodatkowe obciążenie dla stawów,
- siedzącego trybu życia – odpowiednio dobrany ruch zwiększy mobilność stawów, a najbardziej fizjologiczną jego formą jest pływanie,
- wielokrotnego powtarzanie tego samego ruchu – często praca zmusza nas do wykonywanie tego samego powtarzalnego ruchu, a to stanowi bardzo duże obciążenie dla struktur stawowych,
- niewłaściwego, zbyt intensywnego wysiłku fizycznego – bez rozruszania się, czyli rozgrzewki, nieodpowiednio dobrana aktywność może jedynie spowodować uszkodzenia w obrębie stawów,
- bagatelizowania drobnych urazów – zdarza się, że na własną rękę podejmujemy leczenie bolącego stawu za pomocą środków przeciwbólowych, a bez odpowiedniej diagnostyki mimo ustąpienia dolegliwości nie wiemy czy i jakie struktury stawowe uległy uszkodzeniu, natomiast takie zmiany mogą pogłębiać się wraz z upływem czasu.
Ból stawów u seniorów – jak dbać o stawy
Musimy pamiętać, że profilaktyka jest ważna już wtedy, kiedy jesteśmy młodzi. Często błędy popełniane w wieku 20. lat dają o sobie znać właśnie po skończeniu 55. roku życia. Oprócz odpowiedniej higieny ruchu, warto zwrócić uwagę na prawidłowo dobraną dietę. Ważne będą świeże warzywa i owoce oraz produkty pełnoziarniste, które mają wysoką aktywność antyoksydacyjną, i spowalniają tym samym procesy starzenia się organizmu. Ponadto należy spożywać dużo ryb i olejów bogatych w kwasy omega – 3. Niewskazane są na pewno: czerwone mięso, tłuszcze zwierzęce, przekąski, czy używki, jak papierosy i alkohol. Odpowiednie nawodnienie organizmu jest również ważnym aspektem, dlatego powinno się wypijać 2 litry wody na dobę.
Ból stawów – sygnał ostrzegawczy
Zawsze należy pamiętać, że ból stawów może być objawem nie tylko choroby zwyrodnieniowej, ale także innych poważniejszych zmian w organizmie. Ból, który pojawia się nagle, bez znanej nam przyczyny zawsze należy skonsultować ze specjalistą. Podobnie w przypadku, gdy w obrębie stawów pojawia się opuchlizna, deformacja, a rano są one zesztywniałe i ciężko nam je rozruszać. Konieczna będzie wtedy odpowiednia diagnostyka i dobranie leczenia. Możemy mieć bowiem do czynienia z chorobą reumatyczną czy dną moczanową, a bardzo ważna jest wtedy odpowiednio szybka interwencja lekarska, aby zmiany w obrębie stawu nie były jeszcze mocno zaawansowane.
Przewlekłe stosowanie na własną rękę środków przeciwbólowych i przeciwzapalnych, takich jak maść na stawy czy tabletki, może jedynie maskować objawy, nie zwalczy przyczyny, a co za tym idzie choroba będzie dalej postępować.
W przypadku gdy ból nie pozwala normalnie funkcjonować osobie starszej, cierpiącej na chorobę zwyrodnieniową stawów, należy koniecznie zgłosić się do lekarza. Dzięki odpowiednio dobranej kuracji, łączącej często farmakoterapię, zabiegi fizjoterapeutyczne, zmianę diety i stylu życia, można umożliwić pacjentowi łatwiejsze funkcjonowanie na co dzień. Ostatecznym rozwiązaniem bywa niekiedy operacyjne wstawienie endoprotezy, czyli implanta zastępującego niesprawny staw. Często tego typu zabiegi dokonywane są w obrębie stawu biodrowego i kolanowego.
Suplementy na stawy – jak dodatkowo wspomagać stawy
Oprócz wspomnianych wcześniej: zmiany nawyków żywieniowych oraz odpowiedniej aktywności fizycznej, można wspomagać struktury stawowe dostarczając im składników wchodzących w skład mazi i elementów budujących staw. Na rynku jest wiele preparatów reklamowanych jako „lek na stawy”. Pamiętając, że stosowanie tego typu środków wspomaga jedynie leczenie lub uzupełnia dietę, warto po nie sięgać. Czego jednak senior powinien w nich szukać?
1. Kolagen na stawy
Jest to naturalne białko, które stanowi składnik budulcowy takich struktur stawowych jak chrząstka, ścięgna i więzadła. Dzięki swojej unikalnej budowie jest rozciągliwy i bardzo wytrzymały jednocześnie. Ostatnie doniesienia wskazują także na łagodzenie bólu stawów w chorobie zwyrodnieniowej dzięki regularnemu stosowaniu kolagenu. Mamy aż osiem rodzajów tego białka, jednak z punktu widzenia stawów najistotniejszy jest kolagen typu II, który wchodzi w skład chrząstki. Kolagen jako białko składa się z pojedynczych aminokwasów, które są dość unikatowe, a niektóre z nich (hydroksyprolina, hydroksylizyna) muszą być dostarczane z pożywieniem, ponieważ nie są one wytwarzane w organizmie. Do syntezy kolagenu potrzebna jest również odpowiednio duża ilość witaminy C. Najbardziej zbliżony do ludzkiego jest kolagen otrzymywany ze skórek rybich, który dobrze wchłania się w jelitach, ale stanowi nowość na rynku, co wiąże się z jego wysoką ceną. Bardziej popularny jest niewątpliwie kolagen wołowo – wieprzowy, czyli popularna żelatyna na stawy w postaci hydrolizatu, który to rozpuszczamy w wodzie, jak np. 4 FLEX, zawierający dodatkowo witaminę C do stosowania raz dziennie. Dla osób niepreferujących tej formy przyjmowania preparatów mamy np. Doppelherz Na stawy Kolagen, o mniejszej zawartości samego kolagenu, wzbogacony jednak o inne składniki wspomagające funkcjonowanie stawów. Kapsułki stosuje się 2 razy na dobę po posiłku.
2. Glukozamina na stawy
Wraz z wiekiem synteza glukozaminy w organizmie spada. Dlatego warto dostarczać ją z zewnątrz. Nie występuje ona jednak w pożywieniu, lecz na rynku mamy wiele suplementów zawierających glukozaminę. Najczęściej łączona jest ona z siarczanem chondroityny oraz witaminami A i E, które to wspomagają jej działanie. Glukozamina działa przeciwzapalnie, przeciwutleniająco stymuluje syntezę kolagenu oraz zabezpiecza tkanki przed włóknieniem, właśnie dlatego dobrze sprawdza się we wspomaganiu leczenia choroby zwyrodnieniowej stawów. Występuje najczęściej w postaci siarczanu, gdyż jest to najbardziej jej przebadana forma. Powinno stosować się co najmniej 1500 mg glukozaminy na dobę, przyjmując ją jednorazowo lub w 3 dawkach podzielonych, jeśli jest on pojedynczym składnikiem w preparacie. Warto wspomnieć, że glukozamina w dostępnych produktach najczęściej otrzymywana jest ze skorupiaków, dlatego osoby mające alergię na owoce morza powinny szczególnie uważać. Produkty zawierające w swoim składzie głównie siarczan glukozaminy dostępne na rynku to np. Glukozamina plus lub Olimp Gold Glucosamine 1000 mg.
3. Chondroityna na stawy
Odpowiada ona za elastyczność tkanek, a także za odżywienie chrząstki stawowej. Udowadnia się jej działanie przeciwbólowe i zmniejszanie sztywności stawów. Dla widocznego efektu zaleca się stosowanie nawet przez 6 miesięcy preparatów zawierających ten składnik. W sprzedaży bezpośredniej związek ten występuje głównie w preparatach łączonych, np. z L – cysteiną i siarczanem glukozaminy w preparacie Arthron Complex, do stosowania 3 razy na dobę.
4. Kwas hialuronowy na stawy
Bardzo ważny składnik mazi stawowej, która zabezpiecza panewki stawowe przed nadmiernym tarciem i zapewnia odpowiednią amortyzację. Z wiekiem zaczyna ubywać jednak kwasu hialuronowego, a co za tym idzie mazi stawowej. Zwiększone tarcie generuje zatem silne dolegliwości bólowe. Warto wspomnieć, że kwas hialuronowy w komórkach produkowany jest m.in. na skutek bodźców mechanicznych, dlatego tak ważna jest odpowiednia aktywność fizyczna dla wsparcia kondycji stawów. Kuracja nim powinna trwać co najmniej 3 miesiące. Zazwyczaj występuje on w postaci tabletek na stawy w połączeniu z wymienionymi wcześniej składnikami w preparatach złożonych.
Popularne w ostatnim czasie stały się również dostawowe podania kwasu hialuronowego. Co niewątpliwie jest dobrym sposobem, gdyż dostarczamy składnik dokładnie tam, gdzie jest on najbardziej potrzebny. Należy pamiętać, że podejmując tego typu kurację konieczna jest konsultacja z lekarzem specjalistą, który ustali schemat dawkowania i poda preparat pacjentowi. Przykładem takiego produktu jest Biolevox HA 2,2% żel dostawowy.
Preparaty na stawy o złożonym składzie
Niewątpliwie najbardziej popularne na rynku są preparaty, które zawierają wszystkie lub większość z wymienionych wyżej składowych połączone w jedną kapsułkę, tabletkę lub saszetkę. Nic dziwnego, w takim wypadku mamy zapewnione kompleksowe wsparcie stawów. Czasem jednak lekarz lub farmaceuta wiedząc dokładnie co dolega pacjentowi sugeruje stosowanie tylko brakującego składnika. Przykładowe preparaty złożone:
- Collaflex – do stosowania 2 razy dziennie przez okres co najmniej 3. miesięcy,
- Orton Flex – wzbogacony w ekstrakt z kłączy imbiru wspomagający odpowiednią ruchomość stawów, do wypicia 1 saszetka na dobę,
- Doppelherz Aktiv Na stawy Complex – do przyjmowania 2 tabletki dziennie, zawiera witaminy i składniki mineralne, w tym magnez potrzebny do syntezy kolagenu i wapń wspomagający układ kostny.
Autor: mgr farm. Karina Braja, ekspert allecco.pl
Masz pytania, napisz: farmaceuta@allecco.pl
