Gojenie się rany to skomplikowany, kilkuetapowy proces, w który angażuje się wiele komórek naszego organizmu, m.in. skóry, układu immunologicznego i krwi. Jego zachwianie może powodować poważne problemy z leczeniem nawet najprostszych przecięć naskórka. Jak postępować w przypadku trudno gojących się ran? Z pomocą przychodzi ekspert allecco.pl.
Rana to nic innego jak przerwanie ciągłości naskórka. Kiedy proces leczenia zmiany kończy się przed upływem siedmiu dni, mówimy o ranie ostrej, natomiast w przypadku, gdy rana po upływie tego czasu nadal nie chce się goić, mamy wówczas do czynienia z raną przewlekłą.
Dlaczego rana nie chce się goić?
Jakie zatem mogą być powody tego, że z pozoru niewinnie wyglądające zadrapanie nie chce się goić? Oto przyczyny:
- niedostateczny dopływ krwi do rany, a co za tym idzie jej niedotlenienie,
- zakażenie rany przez różnego rodzaju bakterie,
- nadmierne wysuszenie rany,
- dodatkowy uraz rany podczas gojenia się, np. przy zmianie opatrunku,
- dodatkowe choroby, jak cukrzyca, czy nowotwory złośliwe,
- dysfunkcje układu immunologicznego,
- osłabienie i niedożywienie pacjenta,
- przyjmowanie preparatów sterydowych.
Najczęściej spotykane trudno gojące się rany
Utrudnione procesy regeneracyjne skóry związane są z wiekiem i dotyczą głównie starszych osób. To u nich mamy najczęściej do czynienia z odleżynami, czy owrzodzeniami podudzi. Podobnie w przypadku osób chorych na cukrzycę, które niekiedy muszą borykać się z trudno gojącymi się ranami w obrębie kończyn (tzw. stopa cukrzycowa), a u chorych z zaburzeniami krążenia mówimy o zespole stopy miażdżycowej. Proces hospitalizacji jest bardzo żmudny, kosztowny i długotrwały, a pacjenci cierpią i mają znacznie obniżony komfort życia.
Podobnie ciężkie są trudno gojące się rany pooperacyjne, kiedy to zazwyczaj dochodzi do zakażenia bakteryjnego i do właściwego leczenia konieczne jest badanie bakteriologiczne. Na trudno gojące się rany tego typu zazwyczaj wybierany jest antybiotyk celowany pod kontem bakterii, która jest winna utrudnionym procesom leczenia.
Zakażenie rany – jak wygląda zainfekowana rana
Zakażenie rany to jedno z najczęstszych przyczyn jej utrudnionego gojenia. Dlatego warto wiedzieć, jak rozpoznać takie powikłanie. Tym bardziej, że od zakażonej rany może rozwinąć się infekcja ogólnoustrojowa. Rany takie oprócz tego, że trudno się goją, to zostawiają brzydkie blizny, ciężkie do usunięcia. Objawy zainfekowanej rany:
- ocieplenie,
- zaczerwienienie,
- pieczenie i ból,
- pulsowanie,
- ropa z rany (zakażenia wywołane przez gronkowce),
- ogólnoustrojowo – gorączka, złe samopoczucie, osłabienie.
Duże znaczenie w kwestii potencjalnego zakażenia rany, ma także jej rodzaj. Dlatego też rany cięte są znacznie mniej podatne na zainfekowania, niż np. te gryzione, tłuczone czy kłute. Związane jest to choćby nawet z nieregularnością brzegów rany lub martwicą tkanek.
Co na gojenie się ran, czyli jak właściwie postępować?
Oczywiście inaczej będzie wyglądała pielęgnacja rany ostrej i przewlekłej, która nie chce się goić, chociaż w obu przypadkach jest wiele elementów wspólnych i na nich się skoncentrujmy.
1. Określenie rodzaju rany
Bardzo ważne jest, aby właściwie poprowadzić leczenie, rozpoznanie rodzaju rany. Zawsze kiedy jest ona rozległa lub głęboka będzie wymagana konsultacja lekarska. Podobnie w przypadku ran gryzionych czy oparzeń.
2. Przemycie i odkażenie rany
Bardzo ważne jest, nie tak odkażenie zmiany, jak jej przepłukanie. Do tego celu najlepiej użyć 0,9% roztwór chlorku sodu (tzw. sól fizjologiczna). Preparatem, który najlepiej wybierać do dezynfekcji rany powinien być środek zawierający octenidynę, np. Octenisept płyn.
Stosowanie starych, chociaż nadal popularnych, preparatów, jak woda utleniona, jodyna czy spirytus, sprawia, że niszczony jest nowo powstający naskórek oraz ziarnina. Dlatego lepiej od nich odchodzić, na rzecz nowszych środków o szerszym spektrum działania, które nie powodują dodatkowo nieprzyjemnych dolegliwości bólowych.
3. Zabezpieczenie rany
W przypadku, gdy kwestia dotyczy ran przewlekłych, naniesienie jakiegokolwiek preparatu warto skonsultować z lekarzem. Natomiast dla ran ostrych mamy bardzo szeroki asortyment preparatów zarówno zabezpieczających zmianę, jak i przyspieszających jej gojenie się. Nie stosujemy ich jednak wszystkich naraz, ale warto wybrać jeden na cały proces gojenia się rany, bądź odpowiedni do danego etapu gojenia:
- spray na rany – zamiast naklejać tradycyjny plasterek można zastosować opatrunek w sprayu, który oprócz zabezpieczenia rany pozwoli nam jeszcze ją dodatkowo odkazić oraz przyspieszyć gojenie, np. Akutol Stop Spray,
- maść na rany – na niewielkie otarcia czy zadrapania, bardzo popularne są maści z antybiotykami o szerokim spektrum działania przeciwbakteryjnego, np. Maxibiotic maść, należy jednak pamiętać, że taka maść na trudno gojące się rany nie może być nanoszona na rany przewlekłe, bez wcześniejszej konsultacji lekarskiej,
- żel na rany – oprócz efektu przyspieszającego gojenie, stosując hydro – żel naprawczy z jonami srebra Kranosil, osiągniemy również efekt przeciwbakteryjny oraz przeciwgrzybiczy dzięki zawartym w preparacie jonom srebra; są również środki pozbawione działania przeciwdrobnustrojowego – Fenistil na rany, będący jedynie kwaśnym żelem hydrokoloidowym; na oparzenia bardzo kojąco działa aloes na rany w postaci żelu, np. Aloe Vera 2 pure żel,
- opatrunek na rany – obecnie to nie tylko przyklejenie plastra, a dobranie opatrunku, który ma pracować na ranie i jest ściśle związany z jej charakterem oraz stopniem regeneracji; całą gamę tego typu specjalistycznych, jałowych opatrunków można znaleźć w kategorii – Materiały opatrunkowe opatrunek jałowy.
4. Zmiana opatrunku
W przypadku ran przewlekłych ważne jest także wycinanie martwych tkanek, ale ten proces nie może odbywać się bez konsultacji lekarskiej. Według najnowszych wytycznych rana powinna być leczona w środowisku wilgotnym. Zapewnia to jej lepsze oczyszczenie, a także optymalne warunki gojenia się. Możemy zapewnić takie środowisko dzięki specjalistycznym opatrunkom. Ich zmiana odbywa się zazwyczaj co kilka dni, w zależności od jego rodzaju oraz ilości wysięku z rany.
Czasem konieczne jest przelanie takiego opatrunku solą fizjologiczną, bądź wodą oczyszczoną, dla ich łatwiejszego ściągnięcia, co nie dopuści też do uszkodzenia gojącej się rany.
Zasada jest taka, że im późniejsze stadium gojenia się rany, tym opatrunek zmienia się rzadziej. W przypadku wszelkich żeli, maści czy sprayów aplikacja powinna być powtarzana co kilka godzin, podobnie jak zmiana gazika zabezpieczającego, który można umieścić na naniesiony preparat.
Autor: mgr farm. Karina Braja
Masz pytania? Napisz na: farmaceuta@allecco.pl
