Grzybica wymaga zwykle wielotygodniowego leczenia oraz dużej cierpliwości i skrupulatności ze strony pacjenta. Dlatego zdecydowanie łatwiej jej unikać, niż ją zwalczać. A co zrobić, gdy grzybica już się pojawi? Radzi ekspert allecco.pl.
Zakażenia grzybicze w obrębie stóp bardzo łatwo rozprzestrzeniają się podczas korzystania z kąpielisk publicznych czy wspólnego obuwia. Warto być świadomym tego, jak tego typu zmiany wyglądają i jak można szybko je zwalczyć w początkowej fazie choroby.
Grzybica stóp – przyczyny
Zmiany grzybicze w obrębie stóp najczęściej wywoływane są przez grzyby naturalnie bytujące na naszej skórze – dermatofity. W dogodnych warunkach dochodzi do ich nadmiernego rozrastania się, co objawia się nieprzyjemnymi dolegliwościami, takimi jak pieczenie czy świąd w obrębie skóry stóp i zmian strukturalnych płytki paznokciowej.
Do patologicznego wzrostu dermatofitów dochodzi w warunkach:
- nadmiernej wilgotności, zbyt wysokiej temperatury oraz utrudnionego parowania. np. podczas długiego noszenia zbyt ciasnego obuwia, ze sztucznego materiał,
- osłabionej odporności,
- chorób metabolicznych, np. cukrzyca, czy otyłość, ale ryzyko zachorowania podnoszą również problemy z krążeniem oraz nieodpowiednie ukrwienie w obrębie stóp,
- długofalowej kuracji sterydami oraz lekami immunosupresyjnymi,
- ciąży.
Grzybica stóp rodzaje, umiejscowienie i objawy
W zależności od umiejscowienia zmian grzybiczych, ale także objawów im towarzyszących, wyróżniamy cztery rodzaje grzybicy w obrębie skóry stóp:
Grzybica międzypalcowa
Pomiędzy III i IV oraz IV a V palcami stopy obserwujemy najczęściej zaczerwienione zmiany, które mają tendencję do łuszczenia się. Skóra w tych przestrzeniach swędzi, piecze. Niekiedy wyczuwalny jest również charakterystyczny, nieprzyjemny zapach. Grzybica międzypalcowa stanowi punkt wyjścia do zakażeń płytki paznokciowej lub dalszych obszarów stopy.
Grzybica potnicowa
Najczęściej w obszarze podeszwowej części stóp tworzą się swędzące grudki i krostki, które mogą łączyć się w większe skupiska. Zdarza się, że pęcherzyki pękają, co stanowi ryzyko wtórnego zakażenie bakteryjnego, a tym samym wydłużenie i skomplikowanie procesu leczenia.
Grzybica złuszczająca
Skóra w określonych obszarach ma tendencję do nadmiernego rogowacenia, jest sucha i pęka. Świąd w tym przypadku nie jest uciążliwy. Tego typu zakażeniom towarzyszy często grzybica paznokci.
Grzybica wrzodziejąca
Zmiany skórne maja charakter owrzodzeń. Dotyka ona głównie osób chorych na cukrzycę. Jest najcięższą i najrzadszą postacią grzybicy stóp.
Grzybica stóp - jak leczyć
Należy uświadomić sobie, że rozpoczęcie kuracji w momencie, kiedy zmiany są jeszcze stosunkowo niewielkie pozwoli nam zakończyć leczenie z sukcesem, stosując preparaty przeciwgrzybicze jedynie miejscowo. Zaognione zmiany, rozsiane na większą powierzchnię stóp, zazwyczaj wymagają dołączenia do terapii leków doustnych, które mocno obciążają układ pokarmowy pacjenta.
Na rynku mamy środki przeciwgrzybiczne w różnych postaciach. Z pewnością dla każdego znajdzie się coś odpowiedniego i wygodnego do zastosowania. Musimy jednak zwrócić uwagę, że na zmiany typowo grzybicze – swędzące, zaczerwienione, łuszczące się, często o charakterystycznym zapachu, należy zastosować środek o aktywności przeciwgrzybicznej, np. terbinafina, mikonazol, cyklopiroksoamina. Osuszające zasypki, czy spray na bazie olejku z drzewka herbacianego lub innych składników, mogą okazać się za słabe.
Leki na grzybicę stóp można znaleźć w formie:
W zależności od rodzaju użytej substancji czynnej oraz rozległości zmian skórnych, zaleca się prowadzić kurację tydzień (terbinafina), do nawet sześciu tygodni (cyklopiroksolamina). W przypadku braku poprawy konieczna będzie konsultacja z lekarzem dermatologiem.
Oprócz leczenia właściwego można jeszcze zastosować leczenie wspomagające, polegające na odpowiednim odkażeniu stóp środkami o działaniu drobnoustrojowym – pryskanie Octeniseptem lub moczenie stóp w lekko różowym roztworze nadmanganianu potasu. Natomiast w przypadku długiego przebywania w obuwiu, należy zabezpieczyć stopy przed nadmiernym poceniem stosując, np. Proftin M zasypka.
Grzybica paznokci – przyczyny
Oprócz przyczyn związanych ze zwiększoną wilgotnością w obrębie stóp, a także zaburzeniami metabolicznymi czy przyjmowaniem leków osłabiających odporność, do zakażeń grzybicznych płytki paznokciowej może dojść ze względu na jej osłabienie, np. po przez nadmierne malowanie paznokci, czy naklejanie tipsów.
Często zdarza się również, że zmiany grzybicze na skórze stóp, które nie są odpowiednio leczone, przenoszą się na płytkę paznokciową. Schorzenie to znacznie częściej dotyka osób starszych, a jeśli chodzi o płeć, to rzadziej z grzybicą paznokci borykają się kobiety niż mężczyźni.
Grzybica paznokci – jak rozpoznać
Zmieniona płytka paznokciowa może wyglądać przeróżnie i jest to dość indywidualna kwestia. Oznacza to, że w przypadku tego samego rodzaju zakażenia zmiana u dwóch różnych osób będzie objawiała się inaczej.
Patologiczny paznokieć może wyglądać następująco:
- zmiana zabarwienia – szary, zielonkawy, żółty, biały, brązowy,
- łamliwa i rozwarstwiająca się płytka paznokciowa,
- zgrubienie paznokcia,
- grudki, bruzdki – powierzchnia paznokcia nie będzie gładka.
Czasami oprócz zmian w obrębie samej płytki paznokciowej obserwujemy także zaczerwienienie wała okołopaznokciowego, co jest ważne do odnotowania, ponieważ wymaga innego sposobu leczenia.
Co na grzybicę paznokci – jak leczyć
Leczenie grzybicy paznokci jest bardzo trudne. Często choroba nawraca, a sama kuracja powinna trwać kilka miesięcy (pół roku to minimum), aż do całkowitego odrośnięcia zdrowej płytki paznokciowej. Leczenie miejscowe ma swoje uzasadnienie jeśli zainfekowane jest mniej niż połowa dalszej (dystalnej) części płytki. Natomiast w pozostałych przypadkach leki na grzybicę paznokci będą musiały być zaaordynowane przez lekarza w formie nie tylko zewnętrznej, ale także doustnej.
Należy pamiętać, że środek na grzybicę paznokci musi mieć formę lakieru, gdyż tylko wtedy jego wnikanie w płytkę paznokciową będzie odpowiednie. Warto zastosować preparat na grzybicę paznokci jak najszybciej, kiedy tylko zaobserwujemy niepokojące zmiany, pozwoli to na szybsze wyleczenie, ale także zabezpieczy przed dalszym rozprzestrzenianiem się choroby.
Leki na grzybicę paznokci bez recepty:
• Pirolam lakier do paznokci – jeden z najsilniejszych środków na grzybicę, jeszcze do nie dawna dostępny wyłącznie z przepisu lekarza,
• Steper lakier do paznokci – oprócz środków przeciwgrzybiczych zawiera także składniki nawilżające płytkę paznokciową,
• Undofen lakier Nailexpert – sprawdza się w leczeniu niewielkich zmian, zawiera dodatkowe akcesoria jak jednorazowe pilniczki oraz chusteczki do dezynfekcji,
• Undofen terapia 3 w 1 żel – do stosowania częściej podczas intensywnej kuracji oraz rzadziej w celach profilaktycznych i zapobiegania nawrotom.
Na zmienione chorobowo wały okołopaznokciowe należy natomiast zastosować formę kremu, np. grzybica stóp maść - Undofen Max.
Grzybica stóp i paznokci - jak zapobiegać
W związku z tym, że grzybica wymaga wielotygodniowego leczenia oraz dużej cierpliwości i skrupulatności ze strony pacjenta, zdecydowanie łatwiej jej unikać, niż ją zwalczać. W profilaktyce przeciwgrzybicznej należy pamiętać o odpowiedniej higienie osobistej oraz przestrzeganiu kilku ważnych zasad na co dzień, szczególnie w miejscach publicznych:
- korzystać jedynie z własnych przyborów higieny osobistej (ręcznik, gąbka, pilnik),
- nie zakładać cudzych butów na bosą stopę,
- nie chodzić w zbyt ciasnym obuwiu,
- unikać wykonanych ze sztucznych materiałów skarpet i rajstop,
- myć codziennie stopy i dokładnie je osuszać,
- przedłużać kurację miejscowymi lekami przeciwgrzybicznymi, w calu zabezpieczenia przed nawrotem choroby, warto stosować je rzadziej niż podczas intensywnego leczenia, ale dłużej - nawet do kilku miesięcy,
- stosować produkty zabezpieczające przed chorobą i ograniczające potliwość stóp, np. Acerin Fungi dezodorant czy Undofen aktywny spray do stóp i obuwia 4 w 1,
- podejmować leczenie od razu po zaobserwowaniu zmian, aby nie doszło do ich rozprzestrzenienia się na inne obszary skóry oraz na inne osoby.
Grzybica stóp u dzieci – leczenie
Grzybica stóp zdarza się u dzieci dość rzadko, a jeśli już do niej dojdzie, to infekcja umiejscawiają się głównie między palcami. Częściej zmiany tego typu dotykają innych obszarów ciała, m.in. skóry głowy czy jamy ustnej.
Niewątpliwie w przypadku zaobserwowania niepokojących zmian należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem. Kiedy musimy zastosowywać coś na własną rękę na grzybicę stóp u dzieci, warto sięgać po produkty zawierające mikonazol, np. Daktarin krem, który można stosować u maluchów już od 4. miesiąca życia.
Oczywiście wszelkie zaleczenia w kwestii profilaktyki przeciwgrzybiczej dotyczące dorosłych, odnoszą się także do dzieci. Jednak w ich przypadku to rodzice muszą weryfikować przestrzeganie zasad higieny i odpowiedniego zachowania w miejscach publicznych, szczególnie na basenach.
Autor: mgr farm. Karina Braja
Masz pytania? Napisz do nas: farmaceuta@allecco.pl
