Czym różni się lek przepisany na recepcie od jego zamiennika? Czy trzeba obawiać się zamiany leków zaordynowanych przez lekarza? Czym jest lek oryginalny, a czym lek generyczny? Wątpliwości rozwiewa ekspert allecco.pl.
Farmaceuta realizujący receptę powinien zaproponować pacjentowi tańszy odpowiednik przepisanego leku. Działa on zgodnie z prawem, które wręcz nakłada na niego taki obowiązek. Czy pacjent może się obawiać, że tańszy lek mógłby być gorszej jakości? Kiedy warto sięgać po zamienniki, aby nie wpłynąć na skuteczność kuracji? Kiedy natomiast lepiej z nich zrezygnować? Wskazówki dotyczące zamiany leków przepisanych przez lekarza dajemy poniżej.
Lek oryginalny a lek generyczny
Wielu pacjentów przekonanych jest o tym, że zapisany im przez specjalistę preparat jest tym oryginalnym. Bywa to jednak nieprawdą. Lekarz przepisuje bowiem lek, z którym ma największe doświadczenie kliniczne, a efekty jego działania są mu najlepiej znane. W wielu przypadkach nie jest to preparat oryginalny, czyli taki, który pojawił się na rynku jako pierwszy z daną substancją. Bywa on bowiem znacznie droższy od szeregu jego odpowiedników dostępnych w aptekach.
Lek oryginalny musiał przejść wiele badań zarówno tych laboratoryjnych jak i klinicznych, aby udowodnić swoje działanie. Jest to proces bardzo kosztowny i czasochłonny. Aby zrekompensować firmie farmaceutycznej trud jaki podjęła w związku z wprowadzeniem na rynek nowej substancji leczniczej, lek podlega 20-letniej ochronie patentowej. Po tym czasie w zasadzie każdy inny koncern farmaceutyczny może wykorzystać daną substancję czynną do stworzenia swojego preparatu. Te wszystkie inne leki powstałe po wygaśnięciu ochrony patentowej to właśnie odpowiedniki, określane mianem generyków lub leków generycznych.
Zamienniki – czym są?
Oprócz tego, że zamiennik leku na receptę musi mieć tą samą substancję czynną, musi spełniać kilka warunków, aby mógł być uznawany za pełnowartościowy. Producent preparatu generycznego nie musi udowadniać już jego skuteczności, ale ma on za zadanie wykazać, że jego produkt oraz lek oryginalny są biorównoważne. Oznacza to, że po zastosowaniu obu farmaceutyków do organizmu zostaje uwolniona taka sama ilość substancji terapeutycznej, a ewentualne wahania mieszczą się w dopuszczalnych normach. Dozwolone jest również występowanie związku aktywnego w innym połączeniu (inna sól), jednak pod warunkiem, że nie ma to wpływu na finalne działanie preparatu.
Aby zatem farmaceuta realizujący receptę mógł wydać zamiennik danego leku, musi on zawierać tą samą substancję czynną oraz być biorównoważny w stosunku do preparatu przepisanego na recepcie, a ponadto:
- substancja aktywna musi występować w tej samej dawce lub stężeniu, co w przypadku leku na recepcie,
- oba preparaty muszą mieć tą samą postać farmaceutyczną, chociaż dopuszcza się niewielkie odchylenia od tej reguły (chodzi tutaj o wymianę tabletek na kapsułki i odwrotnie; oczywiście jeśli takie działanie nie powoduje różnic terapeutycznych),
- lek i zamiennik muszą mieć tą samą liczbę dawek lub ich różnica nie może stanowić więcej niż 10 proc. ilości leku zaordynowanego na recepcie.
Przestrzeganie tych wytycznych pozwoli zachować refundację na wydany pacjentowi lek oraz zapewni pełną skuteczność farmakoterapii.
Leki a zamienniki – różnice
Czym w takim razie różni się lek oryginalny od szeregu jego zamienników? Chociaż związek aktywny pozostaje zawsze taki sam, to różnica polega na dodawanych substancjach pomocniczych wchodzących w skład danego preparatu. Są one zazwyczaj różne w przypadku każdego kolejnego odpowiednika. Chociaż nie mogą one wykazywać żadnego efektu leczniczego, to zdarza się, że bywają one przyczyną pojawienia się działań niepożądanych. Wynika to z nietolerancji danego składnika przez pacjenta. Najczęściej tego typu skutki są niegroźne, np. biegunka, wysypka. Dlatego też decydując się na zamiennik leku na recepcie, najlepiej jest stosować ten sam preparat i nie zmieniać go przy każdej kolejnej wizycie w aptece. Zminimalizuje to prawdopodobieństwo pojawienia się ewentualnych odczynów alergicznych.
Bywa również, że zamienniki leków przepisanych na receptę, proponowane przez farmaceutę, są znacznie tańsze. Wiąże się to z tym, że wytwórca leku oryginalnego poniósł już opłaty związane z licznymi badaniami nad preparatem. Producenci generyków muszą jedynie pokryć koszty rejestracji nowego leku. Między innymi z tego powodu zamienniki są znacznie tańsze. Nie oznacza to jednak, że oszczędzając decydujemy się na gorszą kurację. Gdyby lek nie wykazywał określonego działania bądź skuteczności, nie pozwolonoby na jego rejestrację i obrót na międzynarodowym rynku aptecznym.
Więcej informacji na ten temat można znaleźć w artykule: Zamienniki leków – czy to to samo co ich oryginalne odpowiedniki?
Zamienniki leków – jak dobrać?
Najlepiej, jeśli zamianą leków zajmuje się personel fachowy – lekarz lub farmaceuta. Ich właściwa wiedza na ten temat pozwoli na najlepsze dobranie kuracji dla pacjenta. Czy zawsze warto wybierać proponowane zamienniki? Można zdecydować się na takie działanie w przypadku gdy:
- cena przepisanego leku jest zbyt wysoka i koszty farmakoterapii stanowią duże obciążenie finansowe dla pacjenta,
- postać leku nie jest odpowiednia dla osoby zażywającej preparat, np. zbyt duża tabletka,
- zaobserwujemy u siebie jakieś działania niepożądane związane ze stosowanym lekiem, np. pokrzywka; chociaż tą kwestię najlepiej skonsultować z lekarzem, ponieważ przyczyną alergii może być sam związek aktywny.
Te wszystkie aspekty warto zawsze zgłosić lekarzowi lub farmaceucie. Wtedy wspólnie można zastanowić się nad doborem innego leku zawierającego tę samą substancję czynną.
Portal allecco.pl umożliwia kontakt z farmaceutą. Dlatego w razie wątpliwości związanych z wyborem odpowiednika można wysłać zapytanie na adres: farmaceuta@allecco.pl.
Gdzie szukać i gdzie sprawdzić zamiennik?
Ciężko, aby pacjent wiedział jak dobrać zamiennik do przepisanego na recepcie leku. Dlatego najlepiej szukać odpowiedników w aptece pod okiem farmaceuty. Dla tych, którzy chcą jednak podjąć próbę poszukiwania ich na własną rękę, przyda się znajomość międzynarodowej nazwy substancji czynnej leku. Znajduje się ona na pudełku preparatu pod nazwą handlową i zapisana jest zawsze kursywą.
Po wpisaniu jej w wyszukiwarkę na www.allecco.pl znaleźć można wszystkie preparaty zawierające tę substancję aktywną dostępne w portalu. Przykładowo wpisując nazwę popularnego związku obniżającego ciśnienie – indapamid, uzyskamy w wynikach wyszukiwania wszystkie leki dostępne na www.allecco.pl, które zawierają tę substancję w składzie. W tym te najbardziej popularne jak Tertensif SR, Rawel SR, Diuresin SR, Indix SR, Ipres long, itd.
Podobnie w przypadku innego leku na nadciśnienie – amlodypina. Znajdziemy tu zarówno lek oryginalny – Norvasc, jak i wszystkie generyki z tą substancją aktywną.
Zamiana leków na recepcie może odbywać się jedynie za zgodą pacjenta i ewentualnie na jego życzenie. Musi on być świadomy takiej operacji, aby nie popełnił błędu podczas zażywania leków. Nie mniej jednak warto sięgać po odpowiedniki, które w wielu przypadkach pozwolą ograniczyć koszty farmakoterapii. Ponadto, w sytuacji kiedy brakuje danego preparatu w aptece, pozwoli to na zachowanie ciągłości terapii, co jest bardzo ważne w leczeniu schorzeń przewlekłych. Nie jest wykluczone również, że odpowiednik będzie bardziej odpowiadał pacjentowi. Przy zmianie preparatu należy jednak bacznie obserwować wszelkie działania niepożądane i ewentualne wątpliwości zawsze konsultować ze specjalistą.
