Dlaczego jedni pocą się bardziej, a inni mniej? Jak załagodzić objawy zalanego czoła i mokrych stóp? Co zrobić, aby pozbyć się dyskomfortu związanego z nadmiernym poceniem się? Radzi ekspert allecco.pl.
Dlaczego się pocimy? Wydzielanie potu przez gruczoły potowe jest naturalnym mechanizmem obronnym organizmu, zabezpieczającym przed przegrzaniem. Wraz z potem wydalamy składniki przemiany materii, m.in. mocznik, elektrolity czy aminokwasy. Pot, wraz z gruczołami łojowymi, stanowią także warstwę ochronną skóry przed czynnikami zewnętrznymi i drobnoustrojami. Poci się zatem w zasadzie każdy, oprócz noworodków, u których gruczoły potowe nie są jeszcze w pełni wykształcone, ponieważ jest to proces fizjologiczny.
Pocenie się – objaw choroby lub zmian hormonalnych
Potliwość może być także objawem choroby lub zmian hormonalnych w organizmie, a także towarzyszyć wysokiej gorączce. Oto najczęstsze zjawiska, z którymi wiąże się nadmierne pocenie:
- wysoka gorączka szczególnie w przebiegu chorób bakteryjnych oraz wirusowych,
- zatrucie alkoholowe,
- cukrzyca,
- niektóre nowotwory (nadmierne pocenie się w nocy),
- menopauza (zimne poty),
- nadczynność tarczycy,
- zbyt wysoka masa ciała, otyłość,
- zmiany hormonalne w okresie dojrzewania u nastolatków,
- czynniki emocjonalne, jak lęk, stres, czy ból,
- nieodpowiednia dieta, m.in. używki, czy ostre potrawy.
Niekiedy zbyt intensywne pocenie się może być objawem wymagającym dokładniejszej diagnostyki, szczególnie u osób, które wcześniej nie miały takiego problemu.
Nadmierne pocenie - przyczyny
Tak naprawdę przyczyny nadpotliwości można podzielić na dwie podstawowe grupy – pierwotną oraz wtórną. Pierwsza z nich związana jest z osobniczą skłonnością do nadmiernego pocenia się i jest uwarunkowana genetycznie. Dzieje się tak poprzez aktywację gruczołów potowych na całym ciele przez układ nerwowy, a wysoka temperatura czy zdenerwowanie pogłębiają tę dolegliwość. Natomiast nadpotliwość wtórna to zjawisko towarzyszące jakiejś chorobie.
Oczywiście latem, ze względu na wysokie temperatury otoczenia, a także podczas intensywnego wysiłku fizycznego kłopot z nadmierną potliwością wzrasta, bo tylko w taki sposób nasz organizm jest w stanie bronić się przed przegrzaniem. Kwestia ta dotyczy nawet osób ze stosunkowo niewielką skłonnością do tego typu objawów.
Sposoby na nadmierne pocenie się
W zależności od tego, w jakich obszarach naszego ciała występuje problem nadmiernego pocenia się, tak powinniśmy radzić sobie z problemem.
1. Nadpotliwość stóp
Na stopach występuje bardzo dużo gruczołów potowych. Dodatkowo noszenie skarpet ze sztucznych materiałów, chodzenie cały dzień w nieprzewiewnym obuwiu, a także nieodpowiednia higiena stóp potęgują potliwość, której towarzyszy nieprzyjemny zapach. Jak radzić sobie z problemem? Musimy pozwolić stopom „oddychać”, nosząc odpowiednie buty oraz skarpetki.
Na rynku mamy także wiele preparatów, które pozwolą nam zmniejszyć nadpotliwość nóg oraz zniwelować nieprzyjemny zapach. Można sięgnąć po produkt w postaci aerozolu, np. Acerin forte antyperspirant przeciw poceniu się stóp, który hamuje pocenie i działa antybakteryjnie, dzięki czemu stopy zachowają świeżość oraz przyjemny zapach.
Alternatywą dla preparatów w sprayu są zasypki, np. Antypot, która zawiera kwas salicylowy i kwas borowy, tworzące mieszankę o działaniu odkażającym, ściągającym oraz osuszającym. Inne preparaty tego typu można znaleźć w zakładce - Potliwość stóp. Warto także pamiętać, że wilgotne środowisko oraz brak odpowiedniej higieny sprzyja rozwojowi zmian grzybiczych na stopach oraz paznokciach.
2. Nadpotliwość dłoni
Powierzchnia dłoni to kolejny obszar naszego ciała, na którym występują liczne gruczoły potowe. Spocone ręce to nie lada problem, który często bywa oznaką zdenerwowania, a także utrudnia codzienne funkcjonowanie, chociażby korzystanie z telefonu, czy innego urządzenia z dotykowym ekranem. Oprócz częstego mycia dłoni można zastosować Medispirant żel do stóp i dłoni, który nanosimy na noc. Działa on jak antyperspirant, czyli blokuje aktywność gruczołów potowych, dlatego na początku można stosować go codziennie, a później co najwyżej dwa razy w tygodniu.
3. Nadmierne pocenie pod pachami
Pod pachami występują gruczoły potowe apokrynowe, które to uaktywniają się wraz z osiągnięciem dojrzałości płciowej, a pot przez nie wydzielany jest lepki i mętny. Za specyficzny, a często nawet nieprzyjemny zapach potu odpowiadają bakterie bytujące na skórze, dla których wydzielina i złuszczony naskórek stanowią świetną pożywkę, bo warto wiedzieć, że świeży pot jest bezwonny.
Oprócz częstego mycia i używania mydeł, bądź innych środków antybakteryjnych, można sięgnąć po antyperspiranty lub nawet tzw. blokery potu. Wiele tego typu środków można znaleźć w zakładce - Antyperspiranty. Jednym z silniejszych preparatów na rynku jest Etiaxil strong, który początkowo stosujemy na noc przez okres do siedmiu dni, a następnie jedna aplikacja powinna zapewnić nam suchość pod pachami nawet do pięciu dni.
W przypadku bardziej uciążliwego problemu, który dotyczy całego ciała, nawet nadmiernego pocenia się głowy, można sięgnąć po preparat do użytku wewnętrznego. Tego typu środki bazują na szałwi lekarskiej, która to normalizuje pracę gruczołów potowych, a tym samym zmniejsza wydzielanie potu. Takie tabletki na nadmierne pocenie się to Perspiblock forte należy je stosować nawet trzy razy dziennie, gdyż jest to ziołowy preparat, którego skład oparty jest właśnie na szałwi, ale także ziołach wspomagających oczyszczanie organizmu, tj. pokrzywa, skrzyp, melisa.
Co można zastosować na nadmierne pocenie, oprócz produktów dostępnych w aptekach?
W ostatnim czasie popularne stały się zastrzyki z toksyny botulinowej, czyli tzw. botoks na potliwość. Zabieg polega na wstrzykiwaniu rozcieńczonej toksyny botulinowej w newralgiczne miejsca, np. dłonie czy stopy, co blokuje impulsy nerwowe pobudzające gruczoły potowe do pracy.
Efekty zabiegu utrzymują się nawet do kilkunastu miesięcy. Innym zabiegiem tego typu jest jonoforeza, kiedy to impulsy elektryczne po prostu uszkadzają gruczoły potowe.
Nadmierne pocenie u dzieci
Podobnie jak w przypadku osób dorosłych, nadmierne pocenie się maluchów może być objawem choroby, może być związane z aktywnością fizyczną lub zbyt wysoką temperaturą otoczenia. Niepokojące mogą być sytuacje, gdy niecko zaczyna pocić się bez wyraźnej przyczyny, np. w nocy. Wtedy konieczna będzie konsultacja lekarska.
Warto jednak pamiętać o kilku zachowaniach, które pozwolą nam zmniejszyć potliwość u dzieci, a tym samym zniwelować ryzyko zawiania i choroby:
- ubieraj dziecko adekwatnie do temperatury,
- dbaj o odpowiednią temperaturę i nawilżenie w pomieszczeniu,
- pamiętaj o regularnym myciu malucha i jego higienie,
- stosuj właściwą dietę bogatą w owoce i warzywa,
- dawaj dziecku do picia wodę, a nie słodkie napoje.
Nadmierna potliwość to nie tylko problem komfortu czy estetyki. Na spoconej skórze częściej pojawiają się wypryski i krostki, tzw. potówki. Jest to też idealne środowisko do nadmiernego rozmnażania się bytujących na skórze grzybów - dermatofitów, a co za tym idzie powstania trudnych do leczenia zmian.
Autor: mgr farm. Karina Braja
Masz pytania? Napisz: farmaceuta@allecco.pl
