Spadku libido doświadcza nawet 40% kobiet w Polsce i ponad połowa mniej mężczyzn. Jakie są tego przyczyny? W jaki sposób możemy wpłynąć na popęd seksualny i jakie preparaty apteczne mogą w tym pomóc?
Co to jest libido?
Libido określane jest również jako pożądanie lub popęd seksualny. Można je opisać jako nasiloną chęć i dążenie do podejmowania aktywności seksualnej, a także pojawianie się myśli nacechowanych seksualnie. Pożądanie ma swoje odzwierciedlenie nie tylko w sferze emocjonalnej, ale również fizycznej. Wysoki poziom libido u mężczyzn i kobiet wiąże się ze zwiększonym ukrwieniem w obrębie narządów płciowych, ich obrzmieniem i wzmożoną wrażliwością na dotyk. Kobiety mogą odczuwać też nasiloną produkcję wydzieliny w pochwie i nawilżenie jej ścianek.
Popęd seksualny u każdego człowieka jest inny. Co więcej, zmienia się on w trakcie dnia, miesiąca, jak również pod wpływem wielu innych czynników. O zaburzeniach libido mówimy wtedy, gdy u danej osoby częstość występowania takich fantazji i ochoty na seks uległa zauważalnej zmianie. Warto pamiętać, że libido jest cechą bardzo indywidualną. To co dla jednego będzie zdecydowanym spadkiem popędu seksualnego, dla drugiego może być zupełnie normalne i nie świadczyć o żadnym zaburzeniu. Typowy jest też spadek libido u kobiet i mężczyzn w różnych okresach życia, np. po urodzeniu dziecka lub w okresie choroby. Obniżenie popędu seksualnego jest też określane jako hipolibidemia.
Aktywność seksualna prowadzi do zaspokojenia różnorodnych potrzeb. Z jednej strony ma na celu rozładowanie napięcia seksualnego i doznania przyjemności. Z drugiej, udane pożycie daje poczucie bezpieczeństwa, akceptacji i szczęścia. Zaburzenia pożądania najczęściej wiążą się z dysfunkcjami w obrębie innych sfer życia. Dotyczy to chociażby problemów w związku, ze stanem zdrowia lub innych trudności.
Zmiany libido u kobiet i mężczyzn – od czego zależą?
Popęd seksualny zmienia się naturalnie w związku ze zmianami hormonalnymi, które zachodzą w organizmie kobiety. Podczas miesiączki może ona odczuwać brak ochoty na seks. Niski poziom progesteronu i estrogenów wpływa na gorsze samopoczucie, zmęczenie i szereg dolegliwości fizycznych, które mogą wystąpić. W kolejnej fazie cyklu, następującej po menstruacji, poziom estrogenów rośnie, co ma swój wpływ na libido i nastrój. Najsilniejszy popęd płciowy odczuwa się zwykle w okresie owulacji, kiedy istnieje możliwość zajścia w ciążę. Wiele kobiet właśnie w tym momencie odczuwa największą ochotę na seks. Zmiany hormonalne, które zachodzą po owulacji prowadzą do spadku libido. Kobiety nadal odczuwają popęd seksualny, ale nie jest on już tak silny, jak podczas jajeczkowania. Kobiece libido może też zmniejszyć się w okresie ciąży. Przede wszystkim w jej końcowym etapie. Nie jest to jednak regułą. Znacznie częściej występuje jednak obniżenie aktywności seksualnej po porodzie, szczególnie jeśli poród odbył się w sposób naturalny - "siłami natury".
Odczuwanie popędu seksualnego zmienia się też w trakcie życia. Potrzeby seksualne najsilniej odczuwane są u kobiet w okolicach 30-ego roku życia. Ich spadek obserwuje się dopiero w okresie menopauzy, kiedy poziom hormonów się zmniejsza. Ochota na seks i intymne zbliżenia maleje. Do tego dochodzi nieprzyjemna suchość w pochwie i większa częstotliwość infekcji ze strony układu moczowo-płciowego. Okres menopauzy jest istotnym elementem życia kobiety, który u znacznego odsetka pacjentek objawia się licznymi zmianami w organizmie. Wpływa też na sferę seksualną, co przekłada się na spadek libido. Więcej na temat menopauzy można znaleźć w artykule: Menopauza - objawy, postępowanie, leczenie.
Męskim odpowiednikiem menopauzy jest andropauza. Spada wówczas poziom testosteronu, co oddziałuje na niższe libido u mężczyzn i odczuwanie mniejszej satysfakcji ze współżycia. W tym okresie, mężczyźni również mogą odczuwać szereg nieprzyjemnych dolegliwości, takich jak np. problemy ze snem, nasilone zmęczenie, spadek nastroju i wzrost masy ciała. Czynniki te pośrednio mogą dodatkowo obniżać ochotę na seks.
Spadek libido – przyczyny
Spadek libido, prowadzący do zmniejszonej aktywności seksualnej, może wynikać z różnych przyczyn. Najczęściej są to:
- czynniki psychologiczne, np. problemy emocjonalne lub trudności w związku,
- czynniki biologiczne, wynikające np. z zaburzeń hormonalnych,
- przewlekłe choroby lub przyjmowane leki,
- styl życia i stosowane używki.
Tryb życia ma istotny wpływ na sprawność seksualną. Przewlekły stres i zmęczenie dotyczą obecnie wielu osób. Często dochodzą problemy ze snem, niska aktywność fizyczna i negatywne postrzeganie własnej atrakcyjności. Palenie papierosów i częste spożywanie alkoholu również nie wpływają korzystnie na wysokie libido. Wszystkie te czynniki mogą prowadzić do zaburzeń erekcji u mężczyzn, a także spadku libido u przedstawicieli obu płci. Nie bez znaczenia jest też kondycja związku i relacja z partnerem. Naturalne jest odczuwanie silnego pożądania w pierwszym okresie związku i jego stopniowy spadek wraz z długością trwania relacji.
Spadek popędu seksualnego może być wywołany również przez zaburzenia hormonalne tarczycy, spadek poziomu testosteronu, estrogenów, a także cukrzycę, depresję i inne zaburzenia natury psychicznej, choroby układu krążenia i nowotwory. Należy zaznaczyć, że już samo obciążenie chorobami przewlekłymi, takimi jak np. cukrzyca, jak również ich następstwami, negatywnie odbija się na samoocenie pacjentów. W efekcie, chorzy mogą skarżyć się na zaburzenia libido, trudności z uzyskaniu i utrzymaniem wzwodu w przypadku mężczyzn, a w przypadku kobiet - ból w trakcie stosunku i trudności z osiągnięciem orgazmu. Inne, biologiczne przyczyny spadku popędu seksualnego to nadciśnienie tętnicze, choroba wieńcowa serca, miażdżyca i zespół Cushinga. Leki stosowane w terapii łagodnego przerostu gruczołu krokowego także mogą wpływać na niższy poziom libido. Podobnie leki antykoncepcyjne. Obniżając poziom testosteronu, u wielu kobiet zmniejszają ochotę na seks i utrudniają osiągnięcie orgazmu.
Niskie libido – objawy
Spadek lub brak libido u kobiet i mężczyzn może objawiać się:
- mniejszą częstotliwością fantazji seksualnych, zarówno tych na jawie, jak i podczas snu,
- utratą lub spadkiem zainteresowania aktywnością seksualną,
- brakiem fizycznych symptomów, świadczących o pożądaniu, takich jak np. nawilżenie pochwy i obrzmienie narządów płciowych.
Tak jak zostało wspomniane na początku artykułu, poziom libido jest na tyle indywidualną kwestią, że nie ma jednoznacznych kryteriów, określających częstość odczuwania popędu seksualnego. Część osób ma wysokie libido i związaną z nim częstszą potrzebę intymnych zbliżeń, a część może odczuwać pożądanie zaledwie kilka razy w miesiącu. O zaburzeniu mówimy, gdy dana osoba zauważa zmiany w tym aspekcie i czuje w związku z tym dyskomfort. Pewną trudnością w związku może być też dopasowanie się partnerów o różnych potrzebach seksualnych.
Inną sytuacją jest odczuwanie pożądania, które jednak nie jest skierowane w kierunku aktualnego partnera. Nie świadczy to jednak o zaburzeniach libido, a jedynie o pewnych trudnościach, które dotyczą samego związku.
Jak sobie radzić ze spadkiem libido?
W pierwszej kolejności, warto zastanowić się skąd może wynikać spadek libido. Być może wiąże się on z jakąś stresującą sytuacją, której doświadczyliśmy lub ważnym wydarzeniem ? Jak wygląda styl życia i relacja z partnerem? Po urodzeniu dziecka, naturalny jest przejściowy spadek pożądania, który może utrzymywać się kilka tygodni lub miesięcy. Nie świadczy o zaburzeniach popędu i po pewnym czasie samoistnie mija. Libido jest ściśle związane z trybem życia i ogólnym stanem zdrowia. Stres, przewlekłe zmęczenie i niedobór snu powodują nadmierne obciążenie organizmu, którego jedną z konsekwencji jest często właśnie spadek popędu. Warto wiec przeanalizować codzienne nawyki i tempo życia pod kątem czynników, które mogą obniżać libido. Równie istotna jest jakość relacji z partnerem. Monotonia w związku, mniej czasu na swobodne zbliżenia i utrata bliskości może prowadzić do spadku intymności i pożądania między partnerami. Jeśli zmiany w codziennym funkcjonowaniu i relacji nie przynoszą oczekiwanych efektów, warto udać się po pomoc do specjalisty. Doświadczony seksuolog pomoże znaleźć przyczynę spadku popędu i metody na wzrost libido. Poza dokładnie przeprowadzonym wywiadem, specjalista może wspomóc się też jednym z dostępnych kwestionariuszy seksuologicznych. Ankiety te umożliwiają uporządkowanie zebranych informacji i uzyskanie pełniejszego obrazu problemu. Najczęściej wykorzystywane kwestionariusze to Indeks Funkcji Seksualnych Kobiet, Międzynarodowy Indeks Funkcji Seksualnych Mężczyzn i skala Mell-Kratt.
Przy utrzymujących się problemach z libido, warto porozmawiać o nich z lekarzem. Przyczyna może leżeć w chorobie przewlekłej lub stosowanych lekach. Zaburzenia hormonalne mogą prowadzić do pojawienia się różnorodnych trudności w sferze seksualnej. Problemy endokrynologiczne mogą nie tylko obniżać poziom libido, ale także powodować zaburzenia erekcji. Co więcej, mogą to być pierwsze sygnały świadczące o niewłaściwym wydzielaniu hormonów przez organizm. Leczenie choroby podstawowej może rozwiązać lub chociażby zmniejszyć problem z niskim libido. Kiedy przyczyną dysfunkcji seksualnych są leki, u niektórych pacjentów istnieje możliwość zamiany dotychczas przyjmowanego preparatu na inny, który nie powinien wywołać takiego efektu ubocznego.
Zgodnie z szacunkami, nawet 1 na 4 zaburzenia erekcji jest wynikiem stosowanych leków. Nie warto więc zwlekać z wizytą u lekarza po wyczerpaniu innych, wcześniej opisanych możliwości.
Dieta na wzrost libido
Sposób odżywiania się ma wpływ na sprawność fizyczną, psychiczną i na sferę seksualną. Częste spożywanie obfitych i ciężkostrawnych posiłków nie sprzyja odczuwaniu pożądania. Alkohol przyjmowany w większej ilości i papierosy również negatywnie wpływają zarówno na męskie, jak i kobiece libido. Aby mieć większą ochotę na seks zaleca się sięgać po naturalne afrodyzjaki. Do diety warto wpleść owoce morza, szparagi, seler, imbir, szafran, avocado i łososia. Pozytywnie na popęd płciowy oddziałuje też dobrej jakości gorzka czekolada i banany. Posiłki warto uzupełniać o oliwę z oliwek, a jako przekąski spożywać orzechy.
Zioła na wzrost libido to m.in. liść Damiana, żeń-szeń, korzeń maca i miłorząb japoński. Wpływają one korzystnie na hormony, powodując silniejsze uczucie pożądania. Podnoszą też aktywność seksualną i zwiększają sprawność fizyczną. Zdrowy sposób odżywiania się z unikaniem przejadania się i zażywania tłustych, ciężkostrawnych posiłków może korzystnie wpłynąć na libido. Warto dodać do codziennych posiłków naturalne afrodyzjaki, aby spotęgować ten efekt.
Suplementy diety i leki na wzrost libido
Dostępne sposoby na pobudzenie libido to przede wszystkim wspomniana już modyfikacja trybu życia, dbanie o relację w związku, a jako uzupełnienie można sięgnąć po preparaty dostępne bez recepty. Wartymi uwagi są suplementy zawierające argininę. Aminokwas ten nasila produkcję tlenku azotu. Jest to związek, który ułatwia rozszerzenie naczyń krwionośnych, dzięki czemu poprawia się przepływ krwi. Jednym z efektów jego działania jest łatwiejsze osiągnięcie erekcji. Suplementy z argininą to m.in. Medargin w formie saszetek do rozpuszczania i L-arginina w kapsułkach. Korzeń macy również jest bogatym źródłem tej substancji. Uważa się, że maca zwiększa libido, zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet. Ułatwia też osiągnięcie erekcji u płci męskiej. Przypisuje się jej ogólne działanie wzmacniające organizm, mniejszą podatność na stres i korzystny wpływ na regulację cyklu miesiączkowego.
Suplementy na libido zawierają również żeń-szeń. Związki czynne zawarte w wyciągach z korzenia żen-szenia zwiększają syntezę tlenku azotu, podobnie jak arginina. Żeń-szeń wykorzystuje się wspomagająco przy zaburzeniach erekcji. Poprawia psychiczną i fizyczną wydolność organizmu. Wpływa też na funkcjonowanie gruczołów, wytwarzających hormony. Ekstrakt z żeń-szenia znaleźć można m.in. w preparacie Permen King, w którym to występuje on obok L-argininy i ekstraktu z buzdyganka naziemnego. Buzdyganek również korzystnie wpływa na hormony, związane z popędem seksualnym. Ułatwia osiągnięcie erekcji. Sugeruje się nawet, że zioło to może potęgować doznania seksualne. Podobne działanie wzmacniające wykazuje żeń-szeń brazylijski. Również wpływa na hormony odpowiedzialne za odczuwanie pożądania.. Przede wszystkim na testosteron, podnosząc jego poziom we krwi.
U części pacjentów, problemy z popędem seksualnym wiążą się z zaburzeniami erekcji. Erekcja określana jest jako trudność odbycia satysfakcjonującego stosunku seksualnego, wynikająca z niemożności uzyskania lub utrzymania wzwodu. Jeśli taka sytuacja zdarza się sporadycznie, można sięgnąć po leki z sildenafilem dostępne bez recepty, takie jak np. Mensil lub Maxon Active. Przed zastosowaniem takiego środka, należy jednak uważnie zapoznać się z ulotką lub skonsultować z farmaceutą lub lekarzem. Przeciwwskazaniem do jego zażycia są m.in. ciężkie choroby serca, przebyty niedawno udar lub stosowanie niektórych leków. Przyjmując tabletki z sildenafilem warto pamiętać o tym, że preparaty te ułatwiają osiągnięcie erekcji jedynie pod warunkiem pobudzenia seksualnego. Więcej informacji na temat preparatów na potencję, przeznaczonych zarówno dla mężczyzn, jak i dla kobiet, można znaleźć w artykule: Tabletki na potencję - jak działają?
Spadek libido jest powszechnym zjawiskiem, występującym u ludzi w różnym wieku. Dostępne są jednak liczne sposoby na radzenie sobie z obniżonym popędem seksualnym. W pierwszej kolejności warto jednak zmodyfikować te aspekty codziennego życia, które nie wpływają korzystnie na libido. Zwiększenie intymności miedzy partnerami i szczera rozmowa może okazać się remedium na opisane problemy seksualne.
Kto dla Was pisze?Nazywam się Dominika Pagacz-Tokarek. Bycie farmaceutą to dla mnie nie tylko zawód, ale przede wszystkim możliwość niesienia pomocy innym w zakresie zdrowia. Aby robić to coraz lepiej, ciągle się uczę i doszkalam. W wolnym czasie czytam książki i układam puzzle. Lubię też aktywnie spędzać czas w gronie rodzinnym.
Bibliografia:
- Lew-Starowicz Z., Hipolibidemia u kobiet, Psychiatria po Dyplomie, 2017, 02.
- Balon R., Segraves R.T., Clinical Manual of Sexual Disorders, America Psychiatric Publishing Inc., 2009, str. 97-109.
- Janus M., Szulc A., Seksuologiczne narzędzia diagnostyczne w Polsce i na świecie, Seksuologia Polska, 2015, 13, 1, s. 31-35.
- Mikzińska K., Matławska I., Znaczenie ziół w zaburzeniach seksualnych, Postępy Fitoterapii, 2007, 1, s. 13-19.
