Czy wiesz, że stres i spadek odporności mogą spowodować, że w jamie ustnej i na ustach pojawiają się bolesne zmiany. Jak właściwie rozpoznać, co to za choroby i jak sobie z nimi radzić? Podpowiada ekspert Allecco.pl.
Często zdarza się, że pacjenci mylą ze sobą najpopularniejsze schorzenia jamy ustnej. Tymczasem ich właściwe rozpoznanie pozwoli na skuteczne i szybkie leczenie. Dlatego dziś zajmiemy się najczęstszymi dolegliwościami tego typu, pomożemy je sklasyfikować i dobrać odpowiednie leczenie, ostrzegając, kiedy zmiany są na tyle niepokojące, że wymagają wizyty u lekarza.
Afty – jak rozpoznać?
Afty w jamie ustnej pojawiają się dość często. Są to ubytki w błonie śluzowej, czyli małe ranki, często bolesne, owalnego kształtu, o czerwonym zabarwieniu z białym bądź żółtawym nalotem. Ich umiejscowienie może być różne – na i pod językiem, na dziąsłach, na wewnętrznej części policzków i warg lub w gardle. Nie są to zmiany zaraźliwe, jednak obserwuje się, że aspekt genetyczny ma tutaj duże znaczenie, jeśli chodzi o częstotliwość ich występowania. Afty niekiedy mogą zajmować dużą powierzchnię i utrudniać jedzenie, a nawet mówienie. Staramy się również, aby nie doszło do ich nadkażenia bakteryjnego lub grzybiczego.
Afty mogą pojawić się na skutek:
- mechanicznych urazów jamy ustnej (zbyt mocne szczotkowanie, podczas posiłku, źle dopasowane protezy lub aparaty ortodontyczne),
- zmian hormonalnych (w czasie cyklu miesiączkowego),
- obniżonej odporności (też na skutek długotrwałego stresu),
- zakażeń bakterią Helicobacter Pylori (powoduje chorobę wrzodową),
- niedoborów żelaza, cynku lub witaminy B12,
- nadwrażliwości na niektóre pokarmy (ostre przyprawy, jajka, czekolada, orzechy).
Możemy zacząć się niepokoić, kiedy afty w jamie ustnej utrzymują się ponad 3 tygodnie, towarzyszy im wysoka gorączka, są znacznych rozmiarów i przechodzą na skórę warg. Wtedy dostępne w aptece leczenie może nie wystarczyć i konieczna będzie konsultacja lekarska. Tym bardziej, że afty mogą być objawem wielu niepokojących chorób, nie tylko dotyczących przewodu pokarmowego, np. celiakia, układowe zapalenie naczyń krwionośnych.
Afty leczenie – co na afty możemy kupić w aptece?
Na rynku jest wiele preparatów, które mają za zadanie osłonić i chronić zmiany chorobowe w jamie ustnej i tym samym ułatwić ich gojenie. Jednym z takich preparatów tworzącym na owrzodzeniu ochronny film jest Dezaftan med, należy stosować go nawet kilka razy dziennie. Natomiast preparatem o dodatkowych właściwościach regeneracyjnych i ochronnych w obrębie błony śluzowej jamy ustnej jest Sachol Aftigel. W przypadku większych ubytków i dolegliwości bólowych warto sięgnąć po Solsoseryl pasta dentystyczna, to jedyny produkt na rynku o tak silnym działaniu regenerującym, odbudowującym i kojącym.
Zwolennicy płukania jamy ustnej mogą sięgnąć po znany od lat Dentosept o działaniu ściągającym i przeciwzapalnym lub po napar z szałwi lekarskiej. Domowe sposoby na afty to przepłukanie ust wodą z dodatkiem soli lub sody oczyszczonej. Musimy pamiętać, że należy unikać w tym czasie kwaśnych i ostrych pokarmów, ponieważ mogą one dodatkowo pogłębiać zmiany.
Afty u dzieci można zwalczać za pomocą Dentosept A mini, produkt ten dzięki oktenidynie daje nam efekt przeciwbakteryjny i przeciwgrzybiczny, a pozostałe składniki zapewniają ochronę i regenerację błony śluzowej. Warto wiedzieć, że może być on stosowany u dzieci poniżej pierwszego roku życia.
Zajady przyczyny - jak zdiagnozować zajady?
Zajady są to stany zapalne występujące w okolicy kącików ust, mogą mieć one podłoże bakteryjne bądź grzybicze, nie zaś wirusowe. Początkowo wysuszona skóra pęka, tworzą się drobne bąbelki wypełnione płynem surowiczym, które następnie pękają, tworząc bolesne, nieswędzące i trudno gojące się ranki. Zmiany te często mylone są przez pacjentów z opryszczką wargową, która wywoływana jest przez wirus i powstaje na pograniczu skóry i błony śluzowej ust. Warto dobrze zdiagnozować zajady, ponieważ stosując maść na opryszczkę na zmiany w kącikach ust można je jedynie zaostrzyć i przedłużyć proces leczenia.
Dla właściwego rozpoznania warto wiedzieć, że zajady powstają na skutek:
- antybiotykoterapii – osłabienie układu immunologicznego to świetny czas do rozwoju dla bakterii i grzybów,
- niedoboru witaminy A, B2 czy żelaza,
- cukrzycy typu 1 – nadmierne przesuszenie skóry sprzyja jej urazom,
- braku higieny jamy ustnej,
- noszenia aparatów ortodontycznych – dobre miejsce dla namnażania się bakterii i grzybów,
- znacznego spadku odporności,
- kuracji izotretynoiną – stosowana w leczeniu trądziku,
- braku pielęgnacji ust, ich nadmiernego wysuszenia.
Jest wiele przyczyn powstawania zajadów w kącikach ust. Oczywiście jedne osoby mają większą skłonność do ich tworzenia, a u innych pojawiają się one sporadycznie lub nawet wcale. Należy zwrócić jednak uwagę, że jeśli zajady tworzą się stosunkowo często i trudno się goją, mimo stosowania preparatów z apteki lub domowych metod, należy zgłosić się do lekarza. Tego typu zmiany mogą świadczyć o anemii czy awitaminozie, jednak ich leczenie trzeba konsultować ze specjalistą.
Zajady leczenie – czyli co na zajady można kupić w aptece?
W związku z najczęstszą przyczyną zajadów, czyli brakiem witaminy B2, można zastosować maść na zajady zawierającą właśnie witaminę B2 oraz ekstrakt z szałwi lekarskiej o działaniu ściągającym i przeciwzapalnym, np. Zajadex maść, którą można używać kilka razy dziennie. W przypadku, gdy przyczyną zajadów są bakterie, można pokusić się o preparat o działaniu przeciwbakteryjnym, przeciwzapalnym i wysuszającym, co znacznie przyspieszy gojenie się zmian w kącikach ust, czyli Tormentalum maść. Kiedy tego typu preparaty nie są pomocne, może to świadczyć o podłożu grzybiczym powstałych zajadów. Wtedy pomocny może okazać się krem Clotrimazolum, o typowym działaniu przeciwgrzybicznym. Kurację zewnętrzną zawsze warto uzupełnić o doustne przyjmowanie preparatów zawierających witaminy na zajady, czyli np. Vitaminum B2 3 mg – 3 razy po 2 tabletki, ponieważ zawsze przyspieszy to proces gojenia się zmian.
Można pokusić się także o domowe sposoby na zajady, np. nakładać na kąciki ust papkę z drożdży, bogatą w witaminy z grupy B, czy plasterek ogórka lub aloesu o działaniu kojącym i regenerującym. Warto także zmodyfikować swoją dietę o produkty zawierające witaminy z grupy B i witaminę C, takie jak kasze, kapusta, cytrusy, sałata zielona oraz takie dostarczające dobrą florę bakteryjną do przewodu pokarmowego, czyli kefir i jogurty.
Zajady u dzieci zawsze powinny być skonsultowane z pediatrą. Mogą one powstawać na skutek zakażenia od smoczka, czy wkładanych do buzi brudnych przedmiotów, ale też świadczyć o anemii. Dlatego w przypadku najmłodszych pacjentów konsultacja lekarska i przepisanie odpowiednich leków będzie bardziej potrzebne niż u dorosłych.
Opryszczka jak się pozbyć – rozpoznanie i leczenie
Szacuje się, że nawet 80% społeczeństwa jest nosicielami wirusa opryszczki, właśnie dlatego jest to tak często nawracający problem u wielu osób. Opryszczka wargowa niewątpliwie szpeci i przeszkadza. Nic dziwnego, najpierw na pograniczu skóry i błony śluzowej ust odczuwalne jest swędzenie i pieczenie, po których pojawia się zaczerwienienie i wiele bolesnych pęcherzyków z płynem surowiczym, które po kilku dniach pękają, tworząc nadżerki, a następnie strup. Przyczyną tych zmian jest wirus Herpes simplex typu 1, który przenosi się drogą kropelkową i czeka w naszym organizmie w uśpieniu na jego osłabienie. Należy zapobiegać nawrotom opryszczki oraz leczyć jej fazę aktywną, ponieważ jej powikłania mogą być bardzo groźne i powodować uszkodzenia neurologiczne w obrębie nerwu wzroku, a nawet prowadzić do zapalenia opon mózgowych.
Przy częstych nawrotach opryszczki można zgłosić się do lekarza, który zaordynuje specjalistyczne leczenie. Natomiast w aptekach mamy także szeroki wybór preparatów o działaniu przeciwwirusowym, czyli zwalczających przyczynę infekcji oraz takich, które przyspieszają gojenie się zmian. Niedawno w sprzedaży pojawiły się tabletki z Acyklowirem – Hascovir Control o działaniu przeciwwirusowym. Należy stosować 1 tabletkę co 4 godziny, przez 5 dni. Ważne jest, by zacząć kurację na samym początku objawów poprzedzających pojawienie się opryszczki, tylko wtedy lek będzie w stanie zahamować rozwój wirusa. Tą samą substancję czynną można zastosować także w postaci kremu, np. Herpex krem, oczywiście początek rozpoczęcia kuracji ma także duże znaczenie w przypadku tej formy podania.
W przypadku mocnych odczynów zapalnych warto sięgnąć po krem zawierający oprócz acyklowiru jeszcze hydrokortyzon, co da nam dodatkowo efekt przeciwzapalny – Zovirax Duo. Kiedy nie wyprzedziliśmy odpowiednio szybko objawów poprzedzających wykwit wirusa, można sięgnąć po hydrożelowe plasterki na opryszczkę – Compeed plastry na opryszczkę. Ich działanie na zmianie utrzymuje się nawet do 12 h i w tym czasie przynoszą one ulgę i działają kojąco. Przy zdejmowaniu plastra z wargi należy pamiętać, by wcześniej zwilżyć go przegotowaną wodą lub solą fizjologiczną. Unikniemy tym samym ponownego uszkodzenia i podrażnienia opryszczki.
Każda zmiana w obrębie jamy ustnej wymaga innego leczenia. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości warto skonsultować się z farmaceutą lub lekarzem. Tylko wtedy szybciej i łatwiej można pozbyć się problemu.
Karina Szmyd, ekspert Allecco.pl
